TOShKENT, 4 dek — Sputnik. Indira Rizametova. Noyabr oyi oxirida Jizzax viloyatida O‘zbekiston-Rossiyaning yirik korxonalaridan biri – “BMB-NRC Agrologistics” agrologistika majmuasining (ALM) birinchi bosqichi ishga tushirildi. Mutaxassislar uni MDH mamlakatlarida hali o‘xshashi yo‘q “mega-loyiha” sifatida baholamoqda.
"VMV-NRC Agrologistics” qo‘shma korxonasi bosh direktorining ta’kidlashicha, korxonaning faqat 1-bosqich to‘liq quvvatiga o‘tgandan so‘ng rejalashtirilgan yillik tovar aylanmasi 280 ming tonna mahsulotni tashkil etadi. Loyihaning to‘liq amalga oshirilishi 2028-yilda kutilmoqda.
E’tiborlisi, ko‘p funksiyali ALM imkoniyatlari nafaqat mahalliy qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini saralash, kalibrlash, qayta ishlash, qadoqlash, katta hajmdagi qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini saqlash, partiyalarni shakllantirish va tayyor mahsulotlarni xaridorlarga yetkazib berish, balki eksportorlar uchun barcha zarur xizmatlarni ko‘rsatish imkonini beradi.
Yangi majmuaning shu kabi qishloq xo‘jaligi markazlaridan asosiy farqi shundaki, ruxsatnomalar bevosita uning hududida berilishi va olinishi mumkin. Bu yerda bank filiali, fitosanitariya va sanitariya-epidemiologiya laboratoriyalari, shuningdek, barcha tashqi savdo faoliyati qayta ishlanadigan bojxona posti mavjud.
ALM asoschilarining fikriga ko‘ra, yirik xaridorlar ko‘plab ishlab chiqaruvchilar bilan ishlashga tayyor emaslar, chunki oxrigacha yetkazib berish ritmini kafolatlay olmaydi va mahsulot partiyalarining kerakli hajmi va sifatini ta’minlay olmaydi. Bunday mas’uliyatni faqat barcha zarur infratuzilmaga ega zamonaviy markazlar o‘z zimmasiga olishi mumkin.
“Biz aynan shu konsepsiyani amalga oshirmoqdamiz. Masalan, Jizzax viloyatida jami olma hosili yiliga qariyb 600 ming tonnani tashkil etadi. Shundan qariyb 200 ming tonnasi eksport qilinsa, qolgani ichki bozorda sotilib, qayta ishlanmoqda. Biz eksport ulushini doimiy ravishda oshirishga yordam berishga tayyormiz, shu bilan birga ishlab chiqaruvchilar ichki bozor ehtiyojlarini qondirish uchun mahsulot ishlab chiqarishni ko‘paytirishadi” — deydi “VMV-NRC Agrologistics” QK bosh direktori Aleksey Belous.
ALM asoschilari tomonidan bosqichma-bosqich kengaytirish imkoniyati taqdim etiladi.
Majmua hududida jami to‘rtta ishlab chiqarish va logistika modullarini qurish rejalashtirilgan. Loyihaning barcha to‘rt bosqichi yakunlanganidan so‘ng bu yerda mehmonxonalar, umumiy ovqatlanish shoxobchalari va ma’muriy binolar ham ishlay boshlaydi, ularda jumladan, transport-logistika, sug‘urta va brokerlik kompaniyalari vakolatxonalari ham joylashadi.
“Birinchi bosqichdagi tadbirlar bizga bozorni tahlil qilish, barcha tartiblarni ishlab chiqish va yaqin kelajakda yanada kengaytirish rejalarini tasdiqlash imkonini beradi”, — deb tushuntirdi bosh direktor.
Mutaxassislarning ta’kidlashicha, Rossiya biznesi majmuaning Tojikistondan, shuningdek, Afg‘oniston orqali Pokistondan meva-sabzavot yetkazib beruvchilar bilan ishlash xizmatlaridan manfaatdor. Shu maqsadda eng maqbul logistika yo‘nalishlari ishlab chiqilmoqda.
O‘z navbatida, rossiyalik ishlab chiqaruvchilar mahsulotlarning teskari oqimiga, shuningdek, ularning O‘zbekistonda amalga oshirishga qiziqish bildirishdi. Xususan, boshlash uchun qandolat mahsulotlari, sut mahsulotlari (yog‘, yogurt va boshqalar) keyingi bosqichlarda – muzlatilgan, jumladan, parranda go‘shti, baliq, muzqaymoq kabi mahsulotlarni import qilish rejalashtirilgan.
Ayrim qishloq xo‘jaligi mahsulotlari tez buziladigan toifaga tegishli ekanligini hisobga olib, logistika va tezkor yetkazib berish masalalari ustuvor hisoblanadi.
“Hozirda Qozog‘iston orqali o‘tuvchi an’anaviy avtomobil yo‘nalishlaridan foydalanilmoqda. “GLONASS” raqamli navigatsiya plombalarini joriy etish rejalashtirilmoqda, bu esa yuklarni yetkazib berish xavfsizligi va vaqtini oshiradi. Bu tashuvchi kompaniyaga real vaqt rejimida yuk haqidagi ma’lumotlarni kuzatish imkonini beradi”, — dedi Belous.
Shuningdek, plombalar nafaqat yuk mashinalariga, balki temir yo‘l yuk vagonlarining eshiklariga ham o‘rnatiladi.
Aytgancha, temir yo‘l transporti haqida. Kelgusi yilning birinchi yarmida majmuaning temir yo‘l va terminal infratuzilmasini yaratish rejalashtirilgan. ALM 2024-yilgacha qishloq xo‘jaligi mahsulotlari va oziq-ovqat mahsulotlarini tezlashtirilgan temir yo‘l va multimodal tashish bo‘yicha “Yevroosiyo Agroekspress” dasturiga to‘liq qo‘shilishni rejalashtirmoqda.
Bu mamlakatlar o‘rtasidagi tovar ayirboshlash hajmini oshirib, oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashga salmoqli hissa qo‘shadi. Umuman olganda, mutaxassislarning fikriga ko‘ra, yangi agromajmua va uning quvvati qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini tashishda yo‘qotishlarni 30-40 foizdan maksimal 5 foizgacha kamaytiradi.
Demak, ishlab chiqaruvchilar tejamkorlik, iste’molchilar esa sifatli va yangi mahsulotlarga ega bo‘lishadi.