Tashqi aloqalar kengashidan (CFR) Liana Fiks va Strategik va xalqaro tadqiqotlar markazidan (CSIS) Maykl Kimmej o‘quvchilarga Kiyev uchun Shveysariya soatlari kabi ishonchli harakatlar rejasini taklif qilishmoqda. Qisqasi, ularning tezislari quyidagicha. Mualliflarning fikricha, barcha muzokaralar ma’nosizdir:
Kreml vaziyat G‘arb sanksiyalari va jangovar harakatlaridan jiddiy zarar ko‘rmagan va hatto harbiy xarajatlarni oshirishga qodir bo‘lgan Rossiya foydasiga, G‘arb esa Kiyevga ko‘rsatilayotgan yordamning avvalgi darajasini saqlab qolishda qiynalayotganiga ishonchi komil, ayniqsa Yaqin Sharqdagi keskinlashuv fonida.
Biroq, ular bu e’tiqodga chinakam qiziqarli fikr bilan qarshi turishadi. Mualliflarning ta’kidlashicha, frontdagi boshi berk ko‘cha Ukraina uchun umuman muammo emas, aksincha, bu katta yutuq. Va, xuddi shu ruhda davom etish kerak: mudofaaga o‘tish, Ukrainani pul va qurol bilan qo‘llab-quvvatlash va Moskvaga nisbatan iqtisodiy cheklovlarni saqlab qolish.
Va agar sizga bu tezislarda qandaydir qarama-qarshilik bordek tuyulsa, siz yolg‘iz emassiz. Ammo, ayniqsa, bunday ehtiyotkor o‘quvchilar uchun mualliflar soddalik bilan tushuntirishni o‘ylab topishdi.
"Urushlardagi g‘alabalar," — deydi ular, — "ba’zida kutilmaganda keladi". To‘g‘ri, ular darhol Kiyev uchun yaqin kelajakda g‘alaba ham, kuchli muzokara pozitsiyasiga kirish ham porlamasligini da’vo qilmoqda. To‘xtang, qanday qilib kutilmaganda?
Qolaversa, hatto g‘alaba yaqinligi haqidagi ishoralar ham Ukraina Rossiya armiyasini tor-mor etishdek arzimas vazifani bajara olmayotgandek taassurot uyg‘otishi mumkin. Kiyev endi targ‘ib qilishi kerak bo‘lgan yangi rivoyat sifatida ular Rossiyani uzoq muddat ushlab turish Ukraina uchun ham, G‘arbning o‘zi uchun ham foydali degan fikrni ilgari surmoqda.
Ha, bu Putinni ezib tashlashdek ishtaha ochuvchi ko‘rinmayapti, lekin Yevropa uchun bu qit’a xavfsizligini ta’minlamoqda, AQSh uchun esa o‘zining bo‘linmagan gegemonligi bilan dunyo tartibini saqlab qolmoqda. Ular bu fikrni Ukraina Vashingtonga Vetnam, Afg‘oniston va Iroqdan arzonroq turadi, degan bayonotlar bilan mustahkamlamoqda.
Va umuman olganda, Kiyev Saygon, Kobul va Bag‘doddan farqli o‘laroq, Qo‘shma Shtatlarning eng demokratik hamkoridir. Oq uyning Iroqdagi sherigi kim bo‘lganligi qiziq, albatta, ular "Islomiy davlat"ning kamolotiga issiqxonaga aylantirgan*, ammo mualliflar bunday tushuntirishlar bilan o‘zlarini bezovta qilmaydi.
Darhaqiqat, maqolaning inqilobiy tabiati shu yerda — oq yoqali amerikalik siyosatshunoslar ochiq tan olishadi: Taras va Mikoli arzonga tushadi. Va ular tugamaguncha ulardan foydalanishni taklif qilishadi. Demak, bu endi Rossiya propagandasi emas, balki amerikalik tahlilchilarning ochiq bildirilgan pozitsiyasi.
Ha, Ukraina endi rasmiy ravishda "Rossiyaga qarshi" maqomga ega emas. Ammo yana bir muhim tafsilot bor. Fiks va Kimmej Qrimga hujumlarni Kiyevning asosiy muvaffaqiyati sifatida ko‘rsatmoqda.
"Putin uchun uzoq vaqtdan beri qimmatbaho kubok, endi uni ruslar uchun jozibador joy deb bo‘lmaydi." Umuman olganda, ular barcha pulni Qrim ko‘prigidagi hujumlarni qo‘llab-quvvatlashga sarflagan.
“Ukraina Rossiya harbiy-dengiz kuchlariga qanchalik ko‘p hujum qilsa va Qrimni xavf ostiga qo‘ya olsa, urushni Kreml va Rossiya aholisi uchun shunchalik ma’nosiz qilishi mumkin”, — deydi mualliflar. Bu ham ritorikadagi qiziqarli o‘zgarish. Endi nishon nafaqat mashhur “Putin rejimi”, balki oddiy ruslar hamdir.
Va ularga qarshi shunchaki terrorchilik usullaridan foydalangan holda kurashish taklif qilinmoqda.
Qanday ajoyib holat: aqlli kabinet olimlari Vashingtonni terrorchilik hujumlari, diversiyalar va erkinlik hamda adolat uchun kurashning boshqa liberal-demokratik usullarini qo‘llab-quvvatlashga ochiqchasiga chaqirmoqda.
Va bu yerda gap bunday urinishlar qilinayotganida emas (bu yangilik emas), balki vakolatli organlarning kundalik ishi. Shunisi e’tiborga loyiqki, ular bu haqda ochiq gapira boshlaganlar. Bu vaziyatda muhim narsa shundaki, “Kvartal 95”ning ommaviy axborot vositalariga bo‘lgan muhabbati G‘arb uchun yuqumli, ammo ukrainaliklar uchun halokatli bo‘lib chiqdi.
Axir, endi ular, aslida, oxiri ko‘rinmaydigan va g‘alaba qozonishning imkoni bo‘lmagan, ammo ular terrorchilarni o‘ynashi mumkin bo‘lgan nizolar to‘qnashuvi bilan kelishishni so‘ramoqda.
Cherchill bir paytlar: "agar siz olov uzra o‘tayotgangan bo‘lsangiz, yurishda davom eting", deganga o‘xshaydi.
Ammo zamon o‘zgarmoqda va endi G‘arb xo‘jayinlari ukrainaliklarning bu olovda turishini talab qilmoqda.