Raqamlar aniq: Yevroittifoqdan tashqarida yashovchi respondentlar Yevropa blokining keyingi yigirma yil ichida o‘z faoliyatini to‘xtatishiga ishonchlari komil. Sharkoning sovuq dushi shu bilan tugamadi — Yevropa faqat sayyoh sifatida yoki qisqa vaqt uchun jalb qiladi.
Yevropa Ittifoqi tarafdorlari uchun uchinchi, bundan kam bo‘lmagan tashvishli daqiqa bor. Ularning nazarida Yevropa Ittifoqi uzoq vaqtdan beri hozirgi geosiyosiy vaziyatda hech bo‘lmaganda nimanidir o‘zgartira oladigan kuchga o‘xshamagan. Zamonaviy demokratiyaning otasiga yarasha yonoqlarini shishirgan Brussel muz sumalaklari va latta bo‘lib chiqdi.
So‘rov va uning asosida tuzilgan hisobot mualliflari o‘zlarini rag‘batlantirib, "hamma narsa boy berilgan emas" deb da’vo qilmoqdalar: siz faqat yondashuvni o‘zgartirishingiz kerak, kamroq ahmoqlar, ko‘proq moslashuvchanlik, shisha munchoqlar shitirlashi, ko‘proq xususiyatlar... Ammo Brussel muassasasini bunday hushor dush bilan yuvish anchadan beri imkoni bo‘lmagani aniq.
"Yevropa qadriyatlarini" targ‘ib qilish uchun qancha sa’y-harakatlar, qancha g‘alati va sakrashlar, qancha marketing kampaniyalari - barchasi behuda va bekordan bekor. Barcha yevropaliklar ishonchdan chiqishdi.
Buning bir qancha sabablari bor.
Yevropa Ittifoqi o‘zining sobiq mustamlakalaridan olingan xom ashyoga boy yashadi va Rossiya bilan uzoq muddatli foydali shartnomalar tuzdi, shuning uchun u bema’nilik qilish, sud qilish va gapirishi mumkin edi.
Puli bor ekan, uning so‘zlarida ishonch bor edi - boylar bunchalik ochiq yolg‘on gapira olmaydi — ko‘z oldida ham, orqasida ham. Ma’lum bo‘lishicha, qila oladilar, aslida u oxir-oqibat oshkor bo‘ldi.
Favqulodda osonlik bilan imkonsiz va’dalar bergan Yevropa Ittifoqi hali ham ko‘p mamlakatlar va jamiyatlar nazarida uzoq vaqt davomida biznes qilish mumkin bo‘lgan va kerak bo‘lgan sherik bo‘lib ko‘rindi. Lekin, aftidan, hamma narsaning chegarasi bor.
Bu aldash mumkin bo‘lgan sodda, romantik qizlarning boshini qotirish mumkin, lekin oxir-oqibat turmushga chiqishmaydi va davlat ishlarida, ayniqsa geosiyosatda, bir marta ham yolg‘on gapirmaslik kerak. Raqamlar va grafiklardan iborat so‘rov ko‘zlari uchun tuzilgan odamlarni depressiyaga olib kelishi mumkin emas edi. Bu kasallik muassasa kabi shaxsga xosdir.
Bu nomuvofiq qarorlar, ichki janjal va umuman olganda, adekvat bo‘lmagan xatti-harakatlarni qo‘zg‘atadi. Aytmoqchi, endi, nima uchun so‘nggi paytlarda Brusselda haftada yetti juma bo‘lganligi va YeI rahbariyati doimiy ravishda bayonotlar berib kelayotgani, ularning har biri u yoki bu shaklda avvalgisini inkor etishi aniq.
Yevropa Ittifoqida endi dunyoda o‘z ta’sirini saqlab qolish uchun pul yo‘q, siyosatshunoslar tilga olishni yaxshi ko‘radigan "yumshoq kuch" ham, muqobil siyosiy loyihaga asos bo‘lishi mumkin bo‘lgan g‘oyalar ham, boshqa ta’sir vositalari ham yo‘q.
Ammo siyosatni halol olib borishning iloji yo‘q, har kimning ko‘zlari uzoq vaqtdan beri yolg‘ondan burunlari tomon egilgan va shuning uchun kulrang kiyimdagi Brusselliklar o‘zlariga tashqi tomondan qarashga qodir emaslar.
Hisobot mualliflari butunlay yolg‘on g‘oyalarni ilgari surib, pilyulyani ( tabletka) shirin qilishmoqchi. Ular "Yevropa qadriyatlari" dan tashkil topgan menyudan bosh tortganlari uchun, ehtimol har bir davlatni o‘z didiga ko‘ra taom tanlashga taklif qilib, hokimiyat qoldiqlari va ta’sir bo‘laklarini saqlab qolishga harakat qilishlari kerakmi? Ammo bu juda achinarli tuyuladi - bu fikr o‘lik tug‘ilganligi aniq.
Muxtasar qilib aytganda, "Yevropa qadriyatlari" uchinchi mamlakatlarda hazmsizlikni keltirib chiqardi va endi bu modda tashqariga chiqarilmoqda. Kuchli favvora kabi. Albatta, keskinlashuv Yevropa Ittifoqi o‘zining himoyachisi Kiyevni o‘z qo‘liga olgan paytda yuz berdi. Ammo aqlli odamlar shisha munchoqlar va to‘qilgan ichki kiyimlarni sotib olish tuzatib bo‘lmaydigan oqibatlarga olib kelishini tushunishdi.
Va agar ular o‘zlariga yevropalik illyuziyasi uchun haqiqiy qon va hayot bilan to‘lash kerak ekanligini aytgan bo‘lsalar, balki, tuzatib bo‘lmaydigan voqea sodir bo‘lishidan, mamlakat tartibsizlikka tushishidan, iqtisod vayron bo‘lmasdan, odamlar tirik ekan, avvaldan bu zaharli sovg‘adan voz kechishimiz kerakdir?
Ideallar va "erkinlik postlari" haqidagi dabdabali so‘zlar, agar ular tezisga rozi bo‘lish uchun pul berishsa, lekin faqat qarzga. Va ular juda katta erishib bo‘lmaydigan foizlar bilan qaytarilishi kerak.
Butun yevropalik jarchilar va baland ovozlar pragmatizm va farovonlikka intilish faqat "Jannat bog‘i"ga xos xususiyat deb o‘ylashda xato qilishdi. Bu unday emas. Va anchadan beri – unday emas. Endi ular qila oladigan narsa - o‘zlarining billur orzulari uchun yig‘lash, ular tomonidan buzilgan va kelajakdagi ish haqida o‘ylash.
Axir, ular buyuk strateglar bo‘lib chiqmadilar, ular yo farrosh yoki qurilish menejeri sifatida qayta o‘qitilishi kerak. Biz ularning orzulariga ham, ularning o‘zlariga ham umuman achinmaymiz.