TOShKENT, 05 noya — Sputnik. Italiya, Fransiya va Ispaniyada yuzdan ortiq odam dang bezgagi bilan kasallangan. Bu haqida Yevropa kasalliklarning oldini olish va nazorat qilish markaziga tayanib, Nature nashri xabar berdi, deb yozmoqda RIA Novosti.
Dang bezgagini mahalliy sharoitga moslasha olgan osiyolik yo‘lbars chivinlari olib yuradi. Olimlar mintaqada doimiy infeksiya epidemiyasi paydo bo‘lishidan qo‘rqishadi.
Oktabr oyi so‘ngida Yevropada dang virusi bilan mahalliy infeksiyaning 105 ta holati tasdiqlangan, ulardan 66 tasi Italiyada, 36 tasi Fransiyada va uchtasi Ispaniyada.
Denga isitmasi Flaviviruslar jinsidan bir xil nomdagi RNK o‘z ichiga olgan virus tufayli yuzaga keladi. Odamlarga yuqadigan to‘rtta serotip ma’lum. Eng xavflisi birinchi va uchinchi bo‘lib, ular birlamchi infeksiya paytida gemorragik shokgacha bo‘lgan isitmaning yanada og‘ir shaklini keltirib chiqaradi.
Virus chivinlar orqali tarqaladi. Chaqishdan keyin inkubatsiya davri uch kundan ikki haftagacha davom etadi. Ba’zilarida kasallik alomatlarsiz kechadi, shuning uchun odamlar shifokorga murojaat qilmaydi. Boshqalarida isitma, bosh og‘rig‘i, titroq, ko‘ngil aynishi va toshmalar paydo bo‘ladi.
Denge Janubi-Sharqiy Osiyodan kelib chiqqan bo‘lib, u asosan Aedes aegypti yoki sariq isitma, chivinlar tomonidan yuqadi. Ushbu turdagi chivinlar juda tajovuzkor, hatto kun davomida faol va qon so‘ruvchi chivinlarning barcha invaziv turlari orasida Yevropa uchun eng xavfli hisoblanadi.
"2050 yilga kelib, dunyo aholisining yarmi sariq isitma va Osiyo yo‘lbarslari chivinlari bilan birga yashashga majbur bo‘ladi", — deyiladi xabarda.
Nature Microbiology jurnalida chop etilgan maqolaga ko‘ra, Qo‘shma Shtatlarda Aedes aegypti yiliga taxminan 250 kilometr tezlikda shimolga siljiydi va 2050-yilga kelib Chikagoga etib boradi.
Aedes atropalpus Amerikaga sekinroq kengaymoqda — yiliga 60 kilometr. Yevropada esa aksincha. Sariq isitma chivinlari faqat janubiy Italiya va Turkiyadagi bir nechta alohida hududlarda o‘zini namoyon qiladi.
Keyingi 30-yil ichida uning Janubiy Amerika va Sharqiy Afrikaning baland tog‘larida o‘rnashishiga hech narsa to‘sqinlik qila olmaydi. 2080-yilga borib, 197 mamlakatda qon so‘ruvchi hasharotlarning ushbu turi yuqtirgan infeksiyalar xavfi mavjud.