TOShKENT, 31 avg — Sputnik. AQSh va NATO Janubiy Kavkazda Rossiyaga qarshi qulay tayanch nuqtalarining yo‘qotishi, Abxaziya va Janubiy Osetiya respublikalarining mustaqilligi haqiqatini qabul qila olmadi. Ittifoq muntazam ravishda Gruziya hududida xalqaro harbiy manyovrlar formatida “g‘alva ko‘tarmoqda”.
22 avgust – 1-sentabr kunlari Gruziyada NATOning "Agile Spirit 2023" mashg‘ulotlari o‘n birinchi marta bo‘lib o‘tadi. Unda dunyoning 22 davlatidan – Turkiya, Buyuk Britaniya, Ozarbayjon, Belgiya, Bolgariya, Fransiya, Germaniya, Gretsiya, Vengriya, Italiya, Iordaniya, Latviya, Litva, Moldova, Norvegiya, Polsha, Ruminiya, Slovakiya, Ispaniya, Yaponiya, AQSh va Gruziyadan 3600 ga yaqin askar ishtirok etmoqda.
AQSh armiyasi tarkibida 173-havo-desant brigadasi, 12-aviatsiya brigadasi, 48-piyoda askar brigadasi, 54-xavfsizlik brigadasi, 122-taktik qo‘llab-quvvatlash otradi, Yevropadagi AQSh maxsus kuchlari qo‘mondonligining 1200 nafar askarlari mavjud. Bunday zarba beruvchi kuch Pentagonning mintaqaviy barqarorlik va xavfsizlikni buzishga qaratilgan jiddiy niyatidan dalolat beradi. O‘tgan "Agile Spirit 2023" manyovrlarida 700 ta amerikalik reyndjerlar va 13 mamlakatdan jami 2500 jangchi qatnashgan. Biroq, ishtirokchilar soni har doim ham jangovar tayyorgarlik sifatiga ta’sir qilmaydi.
Gruziya Mudofaa vazirligi ma’lumotlariga ko‘ra, "Agile Spirit 2023" mashg‘ulotlari ittifoqdosh tuzilmalarning taktik darajada o‘zaro hamkorligini oshirishga qaratilgan. Manyovrlar AQShning 173-brigadasining Tbilisi chekkasidagi Vaziani harbiy aerodromiga qo‘nishi bilan boshlandi. Xuddi shu joyda, NATO o‘quv markazi hududida qo‘mondonlik-shtab qismi ishlab chiqilgan. Ko‘pmillatli harbiy guruh Gruziyaning sharqiy va g‘arbiy qismida jangovar mashg‘ulotlar va o‘q otishlarni o‘tkazmoqda, Poti porti akvatoriyasi hududi va Turkiya hududiga noma’lum tajovuzkorlarning bostirib kirishidan mudofaa qilish bilan shug‘ullanmoqda.
Manyovr va urush o‘rtasidagi chegara tobora o‘chib bormoqda. "Agile Spirit 2023" fonida AQSh razvedkachi dronlari Qora dengizda faolroq. Mashqlar niqobi ostida Ukraina Qurolli kuchlarining haydovchisiz kamikadze-katerlariga nishonni belgilash va boshqaruv signallarini uzatish uchun Amerika dronlaridan foydalanish ehtimoli oshib bormoqda.
27 avgust kuni Rossiyaning Su-30SM qiruvchi samolyoti Rossiya davlat chegarasi tomon dengiz uzra uchib ketayotgan MQ-9A Reaper uchuvchisiz samolyotini to‘xtatish uchun jangovar holatiga o‘tdi. Shu bilan birga, amerikalik “ko‘ngillilar” va “Gruziya legioni” Ukraina harbiy harakatlar teatridagi rus qo‘shinlari hududlariga bostirib kirishga harakat qilmoqda.
“Agile Spirit” – quruq ovoragarchilik
Gruziyaning Rossiya va uning Janubiy Kavkazdagi ittifoqchilariga munosabatini dushmanlarcha va muallaq turib qolgan munosabatlar deb atash mumkin. Obyektiv shartlardan farqli o‘laroq, Tbilisi jamiyatning “hududlarni qaytarish” haqidagi umidlarini qo‘llab-quvvatlaydi. Ammo Rossiya Federatsiyasining Abxaziya va Janubiy Osetiya hududidagi Rossiya bilan ittifoqdosh bo‘lgan ikkita to‘laqonli harbiy bazasi Agile Spirit 2023 ning butun ko‘p millatli kontingentida tezda “tinchlik o‘rnatishga” qodir degan tushuncha mavjud. Ikki mustaqil respublikaning mudofaasi davlatlararo o‘nlab shartnomalar va Rossiya Federatsiyasi Qurolli kuchlarining butun qudrati bilan ta’minlanadi.
Boshqa tomondan, NATOning Gruziyani noaniq maqsadlarda qo‘llab-quvvatlashi Amerikaning Kavkazdagi ekspansiyasining xayoliy, muvaffaqiyatsiz loyihasi bo‘lib qolmoqda.
2001 yil 13-sentabrda Gruziya parlamenti bir ovozdan Gruziyaning Shimoliy Atlantika ittifoqiga qo‘shilish jarayonini boshlash to‘g‘risida qaror qabul qilganidan beri 22-yildan ko‘proq vaqt o‘tdi. 2008-yilda NATOning Buxarestdagi sammiti Tbilisiga umid bag‘ishlagan edi, lekin hali bu masalani oxiri ko‘rinmaydi.
Yaqin Sharqdagi harbiy operatsiyalarda yoki yadroviy kuchlar bilan proksi urushlarda AQShga ittifoqchilar, aniqrog‘i foydalanishga qo‘g‘irchoqlar kerak. 2008-yil avgusti Gruziya jamiyatining katta qismi bunga amin qildi.
G‘arb bilan yaqin aloqalarga qaramay, Gruziya rahbariyati Amerika “gegemonlari” va yevropalik mutassadilar Tbilisini doimiy ravishda undab kelayotgan Rossiya bilan qurolli to‘qnashuvini — Kavkazda “Maxsus harbiy operatsiyaning ikkinchi fronti” ochilishi oldini olishga intilmoqda.
Gruziya hanuzgacha resurslarni "Agile Spirit" va AQSh bilan qo‘shma "Noble Partner" mashqlariga yo‘naltirmoqda, biroq may oyida AQSh armiyasining "Defender" 23 ta manyovrasidan chiqib ketdi, ular Yevropaning 10 ta davlatida ahamiyatga ega bo‘lmay qoldi. G‘arbning ta’kidlashicha, hukmron “Gruziya orzusi” partiyasi Gruziyaning NATO va Yevropa Ittifoqi bilan munosabatlariga ataylab putur yetkazmoqda, biroq munosabatlarga ikki tomondan ham ta’sir o‘tkazilmoqda.
Gruziya 1990-yillar boshida yoki undan keyin Abxaziya va Janubiy Osetiyaga o‘z-o‘zidan hujum qilmagan bo‘lardi. U AQSh va NATO tomonidan qurollangan va ta’minlangan, keyin esa “Toza maydon” operatsiyasini rejalashtirishgan. Gruziyani SSSRni “bo‘lib tashlash va qayta ishlash” G‘arb radikal loyihasiga qo‘shilishi juda katta tarixiy xatodir. Gruziya xalqining yirik loyihalarsiz (gaz quvurlari, meridional temir yo‘llar, savdo portlari, Buyuk ipak yo‘li) kelajagi yo‘q. Buni esa ularga faqat Rossiya, Abxaziya va Janubiy Osetiya bilan do‘stona aloqalar kafolatlashi mumkin