TOShKENT, 17 avg — Sputnik. Kelasi yil oxirigacha Kiyev AQSh va Yevropa Ittifoqining harbiy yordamini yo‘qotishi mumkin, deb yozadi G‘arb OAVlari. Natijada, jangovar harakatlar intensivligini kamaytirish va Rossiya bilan muzokaralar haqida jiddiy o‘ylash kerak bo‘ladi. Bu nimaga olib kelishi mumkin?
Muzokaralar vaqti
Ukraina tashqi ishlar vaziri Dmitriy Kuleba yaqinlashib kelayotgan kuz juda og‘ir bo‘lishini tan oldi, chunki ittifoqchilar orasida Moskva bilan muloqotga chaqiriqlar kuchaymoqda va Global Janub vakillarini Kiyevni so‘zsiz qo‘llab-quvvatlashga ishontirib bo‘lmaydi.
Shu bilan birga, vazir ertami kech muzokaralar boshlanishiga rozi bo‘ldi. Katta ehtimol bilan vositachi orqali.
Ma’lumki, o‘tgan yilning kuzida Ukraina hukumati qonunchilik darajasida Moskva bilan har qanday siyosiy aloqalarni taqiqlagan edi. Ammo vaziyat o‘zgarmoqda.
Albatta, Kiyev hududlarni tinchlikka almashish imkoniyatini g‘azab bilan rad etadi. Buni taklif qilayotganlar o‘zlarining odatdagi ishlarini tezroq boshlash haqida o‘ylashmoqda, dedi Kuleba. Ukraina esa hududiy yaxlitlik va xavfsizlik kafolatlarini tiklashga muhtoj.
Moskva hech qanday shartlarsiz, biroq “voqelikni hisobga olgan holda” muzokaralarga tayyor. Davlat departamenti matbuot xizmati rahbari Metyu Millerning so‘zlariga ko‘ra, Vashington hech qachon Kiyev buni qat’iyan rad etishini talab qilmagan.
Pul yo‘q
Ukraina Qurolli Kuchlarining qarshi hujumi Zelenskiy jamoasi va’da qilganidek tez va g‘alabali emas, balki sust va qonli bo‘lib chiqdi. Bu G‘arbni xafa qildi. Endi Yevropa Ittifoqi va Qo‘shma Shtatlar Ukrainaga pul va qurol-yarog‘ yuborishda davom etish kerakmi yoki yo‘qligini muhokama qilmoqda, chunki ular olingan resurslardan to‘g‘ri foydalana olishiga shubha paydo bo‘ldi.
Olaf Shols mojaroni diplomatik yo‘l bilan hal qilishga umid bildirdi. Shu bilan birga, u Saudiya Arabistonida o‘tgan yig‘ilishga ishora qildi, unda o‘nlab mamlakatlar Moskva va Kiyev o‘rtasidagi qarama-qarshilikni muhokama qilgan edi.
Germaniya kansleri ushbu forumni Rossiyaga bosim elementi sifatida ko‘rsatishga uringan bo‘lsada, Ukraina o‘zi xohlagan narsaga erisha olmagani aniq: Global Janub hech qachon G‘arbga qo‘shilmagan.
Germaniyaning Build nashri ogohlantiradi: agar Ukraina Qurolli kuchlari muvaffaqiyat qozonmasa, Rossiya qarshi hujumga o‘tadi. Va ittifoqchilar oldida: balki urushni to‘xtatish yaxshiroqdir degan savol tug‘iladi. Die Welt gazetasi ham xuddi shu yo‘nalishda fikr yuritadi.
Germaniya kansleri Olaf Shols
© AP Photo / Markus Schreiber
Ukraina va Qo‘shma Shtatlar o‘rtasida ham hamma narsa silliq ketayotgani yo‘q. Oq uy Kongressdan Kiyevga favqulodda harbiy yordam sifatida 13 milliard dollar so‘radi. Pul 30-sentabrgacha to‘lanadi. Biroq Vakillar palatasini nazorat qiluvchi respublikachilar ikkilanib turibdi. Ko‘pchilik Donald Tramp nuqtayi nazariga moyil bo‘lib, u mojaroni imkon qadar tezroq bartaraf etish uchun qurol-yarog‘ yetkazib berishni ko‘paytirish emas, balki kamaytirishga chaqirmoqda.
Bundan tashqari, CNN ma’lumotlariga ko‘ra, amerikaliklarning 55 foizi Kongress Oq uy so‘rovini rad etishi kerak, deb hisoblaydi. Biroq, 48%, aksincha, harbiy yordamni oshirish tarafdori.
Polsha prezidenti Anjey Duda Kiyevning advokati rolini bajarmoqda. Ammo nihoyatda muvaffaqiyatsiz. The Washington Post nashrining yozishicha, u qo‘shimcha qurol yetkazib berish zarurligini quyidagicha oqlagan: ukrainalik askarlarning hayoti Amerika askarlarinikidan ancha arzon.
Vaqti keldi
Ukrainalik siyosatshunos Vadim Karasevning fikricha, Kiyev rasmiylari Istanbul kelishuviga rozi bo‘lishi kerak edi. "Nihoyat, Kuleba muzokaralarni esladi. Hechdan ko‘ra kech yaxshi. <…> NATO Ukrainaga aviatsiyasiz qarshi hujumni boshlashni taklif qildi, shuning uchun endi biz Rossiyaning javob zarbasini kutishimiz kerak. <…>
2022 yil aprel oyi boshida Araxamiya prezident ofisida "ruslar bilan kelishib olganini va buni shampan vinosi bilan nishonlash mumkin"ligini aytgan edi. Ammo keyinroq Bayden va Jonson bosimi ostida ular Moskvani harbiy mag‘lubiyatga uchratishga qaror qilishdi”, dedi u mahalliy OAVlardan biriga bergan intervyusida.
Rossiya prezidenti yordamchisi Vldaimir Medinskiy va Ukrainaning "Sluga Naroda" fraksiyasi rahbari David Araxamiya muzokaralari. Turkiya, Istanbul.
© Sputnik / Maksim Durnev
/ Rossiyalik ekspertlarning fikricha, hozircha Kiyev takliflari Moskva uchun ahamiyatsiz. Siyosiy tahlilchi Rodion Miroshnik fikricha, Kuleba og‘ir kuz haqida gapirar ekan, avvalo o‘zini va hukmron elitaning boshqa vakillarini nazarda tutadi. "Shaxsan ular uchun G‘arb davlatlari nazarida Ukraina maqomining har qanday o‘zgarishi — fojia.
Kuleba, Reznikov, Zelenskiy va boshqalar Rossiya bilan qurolli qarama-qarshilikdan boshqa hech qanday rejimda hukmronlik qila olmaydi. Shu bilan birga, qarshi hujum muvaffaqiyatsizlikka uchraganidan so‘ng, AQSh va Yevropa Ittifoqi ulardan bezigan, - dedi ekspert RIA Novosti bilan suhbatda.
Uning fikriga Rossiya hukumati huzuridagi Moliya akademiyasi eksperti Denis Denisov ham qo‘shiladi. Ukrainada yaqin orada Moskva bilan muloqot zarurligi haqida munozara boshlanadi, deydi u. "Hamma boshqa variant yo‘qligini tushunadi. Qarshi hujum muvaffaqiyatsizligi bilan birga barcha muqobil variantlar ham o‘tib ketdi", - deya ta’kidlaydi tahlilchi.
Ammo urushning oxiri hali uzoqda. Bundan tashqari, qo‘poruvchilik va terrorchilik harakatlarini to‘xtatish uchun uzoq vaqt kerak bo‘ladi. Shundan keyingina tomonlar sulh masalasini muhokama qila boshlaydi. Mutlaq tinchlik haqida gapirishga hali erta.