TOShKENT, 21-iyun — Sputnik. AQSh davlat kotibi Entoni Blinkenning Xitoyga tashrifi “sharmandalik va tilanchilik” ko‘rinishida, AQShning Pekinga bosim siyosati muvaffaqiyatsizlikka uchraganini tan olishi haqida ma’lum qiladi, deyiladi KXDR Markaziy telegraf agentligi (KMTA) xalqaro sharhlovchisi Chon Yon Xak maqolasida.
“Provokatorning sharmandalarcha tilanchilik tashrifi” sarlavhali maqolada ta’kidlanishicha, AQShning amaldagi ma’muriyati siyosatining “o‘zagi” doimo Xitoyni tiyib turish bo‘lgan va Vashington “deyarli kun ora” KXDRga qarama-qarshilikni ataylab kuchaytirib, Pekinning asosiy manfaatlariga “jiddiy tahdid soldi”. AQSh “Anti-Xitoy ittifoqlari” "Quad" va "AUKUS"ni qo‘llab-quvvatladi va hatto Tayvandagi vaziyat keskinlashsa, “harbiy aralashuv” imkoniyatini e’lon qildi. Endi esa Vashington Blinkenni Xitoyga yuborib, “ixtiloflarni mas’uliyat bilan boshqarish” zarurligi haqida gapirmoqda.
“Bu AQShga xos ikkiyuzlamachilik va tilog‘lamachilikning eng yuqori cho‘qqisi... AQSh Xitoy-Amerika munosabatlarida murakkablik va qiyinchiliklarni yaratganligi sababli, ularning o‘zlari Xitoyning asosiy manfaatlarini hurmat qilishni boshlashlari va barcha dushmanlik harakatlarini to‘xtatishlari kerak. Shunda Xitoy-Amerika munosabatlarining yomonlashishi uchun hech qanday sabab bo‘lmaydi “, — ma’lum qildi sharhlovchi maqolasida.
KMTA sharhlovchisining fikriga ko‘ra, Blinken AQShning Xitoyga bosimi, aksincha, “bumerang kabi qaytishi” va “AQSh iqtisodiga halokatli zarba berishi” va qarama-qarshilik inqirozga aylanishi, harbiy to‘qnashuv esa “qaytarib bo‘lmaydigan falokatlarga” olib kelishi mumkinligidan xavotirdaligi sababli Xitoyga tashrif buyurdi.
“AQSh davlat kotibi Xitoyga tashrib buyurib, munosabatlarni yumshatishni iltimos qildi. Bir so‘z bilan aytganda, AQSh Davlat kotibining joriy tashrifi Xitoyga bosim siyosatining muvaffaqiyatsizligini tan olgan provokatorning sharmandali tilanchilik tashrifi sifatida baholanadi”, — deyiladi maqolada.
Dushanba kuni Blinken Xitoyga ikki kunlik tashrifini yakunladi va u yerda mamlakat rahbarlari, jumladan, XXR raisi Si Szinpin, tashqi ishlar vaziri Sin Gan va Xitoy Kommunistik partiyasi Markaziy Qo‘mitasi rahbari Van I bilan muzokaralar o‘tkazdi.
Uchrashuvlar natijasida AQSh Davlat kotibi Xitoy va AQSh inqirozli vaziyatlarda harbiylar o‘rtasida tezkor aloqa o‘rnatish bo‘yicha bir qarorga kela olmaganini va bu boradagi ishlar davom etayotganini tan oldi.
Blinkenning tashrifi AQSh davlat kotibining Xitoyga so‘nggi besh yildagi birinchi safari bo‘lib, u Pekin va Vashington o‘rtasidagi munosabatlarning bir qator muammolar, jumladan, Tayvan masalasi, Xitoy aerostatining AQSh tomonidan urib tushirilishi, savdo va texnologiya sohalarida davom etayotgan kelishmovchiliklar tufayli sezilarli darajada yomonlashgani fonida sodir bo‘ldi.
Tayvan atrofidagi vaziyat o‘tgan yil avgust oyi boshida AQSh Vakillar Palatasining o‘sha paytdagi spikeri Nensi Pelosining orolga tashrifidan so‘ng sezilarli darajada keskinlashgan. Orolni o‘z viloyatlaridan biri deb bilgan Xitoy bu safarni AQShning Tayvan separatizmini qo‘llab-quvvatlashi deb bilgan holda qoraladi va keng ko‘lamli harbiy mashg‘ulotlar o‘tkazdi.
XXR markaziy hukumati va uning orol provinsiyasi o‘rtasidagi rasmiy munosabatlar 1949-yilda fuqarolar urushida mag‘lub bo‘lgan Chan Kayshi boshchiligidagi Gomindan Xitoy Kommunistik partiyasi qo‘shinlari Tayvanga ko‘chib o‘tganidan so‘ng uzilgan. Orol va Xitoy o‘rtasidagi biznes va norasmiy aloqalar 1980-yillarning oxirida qayta tiklandi. 1990-yillarning boshidan boshlab tomonlar nodavlat tashkilotlar — Tayvan bo‘g‘ozi orqali aloqalarni rivojlantirish bo‘yicha Pekin Assotsiatsiyasi va Tayvan bo‘g‘ozlari almashinuv fondi orqali aloqa o‘rnatishni boshladilar.