TOShKENT, 1-iyun — Sputnik. O‘zbekistonning yadrochi fiziklari dunyodagi eng kuchli yadro reaktorida tadqiqot olib boradi. Bu haqda RIA Novosti O‘zbekiston Yadro fizikasi institutiga tayanib xabar berdi.
Qayd etilishicha, O‘zbekiston Fanlar akademiyasi Yadro fizikasi instituti tez orada Rossiya Federatsiyasida qurilayotgan ko‘p maqsadli tez neytron tadqiqot yadro reaktori negizida Xalqaro tadqiqot markazi konsorsiumiga qo‘shiladi.
Bu haqda Yadro fizikasi instituti direktori Ilhom Sodiqov Toshkentda bo‘lib o‘tgan Ko‘p maqsadli tez neytron tadqiqot yadro reaktori negizida Xalqaro tadqiqot markazi Maslahat kengashining Yadro texnologiyalarini noenergetik qo‘llash bo‘yicha qo‘mitasi yig‘ilishida ma’lum qildi.
“Institutning yaqin rejalarida Ko‘p maqsadli tez neytron tadqiqot yadro reaktori negizida Xalqaro tadqiqot markazi konsorsiumiga qo‘shilish to‘g‘risida shartnoma imzolash, qo‘shilishning qonuniy majburiy shartlari to‘g‘risidagi shartnoma 2022-yil noyabrida imzolangan”, - dedi Sodiqov.
Uning so‘zlariga ko‘ra, konsorsiumga qo‘shilish va markaz reaktor resursidan foydalanish institutning ilmiy salohiyatini kengaytirib, yadro fizikasi, tibbiyot, reaktor materialshunosligi, radioizotop mahsulotlarini ishlab chiqish yo‘nalishlarida turli tadqiqotlar olib borish imkonini beradi.
“Reaktordagi yuqori neytron oqimlari hozirgi vaqtda boshqa reaktorlarda jismoniy jihatdan olish imkonsiz bo‘lgan yangi turdagi radioizotop mahsulotlarni olish imkonini beradi”, — dedi Yadro fizikasi instituti direktori.
Shuningdek, u Ko‘p maqsadli tez neytron tadqiqot yadro reaktori negizida Xalqaro tadqiqot markazining yulduzlardagi yadro reaksiyalarini o‘rganish bo‘yicha eksperimental imkoniyatlari O‘zbekiston astrofiziklarining farazlari va hisob-kitoblarini asoslash va sinab ko‘rish imkonini berishini qo‘shimcha qildi.
“Rosatom” davlat korporatsiyasi 2026-yildayoq muddatidan bir yil oldin dunyodagi eng kuchli ko‘p maqsadli tez neytron tadqiqoti yadro reaktori qurilishini yakunlashni rejalashtirmoqda.
Ulyanovsk viloyati, Dimitrovgrad shahridagi “Rosatom”ning Atom reaktorlari ilmiy-tadqiqot instituti maydonida 150 megavatt issiqlik quvvatiga ega reaktor qurilmoqda. Taxminlarga ko‘ra, Ko‘p maqsadli tez neytron tadqiqot yadro reaktori negizida Xalqaro tadqiqot markazi atom sanoatini yarim asr davomida zamonaviy va texnologik jihatdan ilg‘or tadqiqot infratuzilmasi bilan ta’minlaydi.