TOShKENT, 26-may — Sputnik. Ular Ukraina Qurolli Kuchlarining tanazzulini antiqa zirhli texnika va havo mudofaa tizimlarini yuborish bilan sekinlashtirishga harakat qilmoqdalar. Kelajak rejada – NATO standartlaridagi hujum samolyotlarini yuborish. Shu bilan birga, G‘arb Ukrainaning boshqarib bo‘lmaydigan “bezorilari”, mojaroning halokatli kengayishi va Rossiya Federatsiyasining UQK“donorlari”ga to‘g‘ridan-to‘g‘ri harbiy javob berishidan qo‘rqmoqda.
Ukraina bo‘yicha “Ramshtayn-12” aloqa guruhining navbatdagi yig‘ilishi 25-may kuni an’anaviy tarzda Pentagon rahbarligida onlayn formatda tashkil etildi. Ukraina hozirgi vaziyatning umumiy ko‘rinishini taqdim etdi va o‘z ehtiyojlarini bildirdi. “Donorlar” muhokamasining natijasi – NATO ning havo mudofaa tizimlari va F-16 samolyotlarini UQKga yetkazib berishning aniq miqdori va muddati to‘g‘risidagi qaror bo‘lishi mumkin. Ukrainaning va’da qilingan bahorgi “qarshi hujum”i uchun emas – “o‘rta muddatli va uzoq muddatli mudofaani qo‘llab-quvvatlash uchun”.
Bunday ehtiyotkor yondashuv G‘arbning Kiyev qo‘g‘irchoqlaridan yaqqol ko‘ngli qolganini aks ettiradi – UQKning Artomevskdagi shafqatsiz mag‘lubiyati va Vladimir Zelenskiy o‘ziga xos mustahkamlik ramzi qilishga (sog‘lom fikr, Pentagon va NATO strateglarining maslahatiga zid) uringan “Baxmut qal’asi” qulaganidan so‘ng – bunday ehtiyotkor yondashuv G‘arbning Kiyev qo‘g‘irchoqlaridan yaqqol ko‘ngli qolganini aks ettiradi.
Hozirda Kiyev Germaniyadan ilgari yetkazib berilgan 18 ta Leopard 2A6 tanki va 40 ta Marder piyoda jangovar mashinalaridan tashqari, 110 ta antiqa nemis Leopard 1A5 tankini yaqin orada olishni kutmoqda. Maxsus harbiy operatsiya paytida olti ming dona boshqa turdagi zirhli transport vositalarini hisobga olmaganda UQKning uch mingdan ortiq tanklari yo‘q qilindi. Ukraina harbiy harakatlar teatrida yuz yoki ikki yuzta eskirgan NATO tanklarining paydo bo‘lishi vaziyatni o‘zgartirmaydi. Bundan tashqari, ilgari UQK tomonidan olingan Leopard 2A4 modifikatsiyasining tanklari dinamik himoyasiz qoldi va G‘arbning va’dalariga qaramay Ukraina artilleriyasidagi “snarad ochligi” nihoyasiga yetmadi.
Yevropa Ittifoqi davlatlari 2023-yilda Ukrainaga 220 mingta snarad va 2023-yilda 1300 ta raketa yetkazib berdi va bu UQK artilleriya iste’molining oylik meyori ko‘rsatkichidir. Yevropa diplomatiyasi rahbari Jozep Borrel Yevropa Ittifoqining 24 davlatida ishlab chiqarish va yaqin 12 oy ichida Kiyevga yana 1 million snarad topshirish iloji bor, deb hisoblaydi. Aytilishicha, buning uchun 1 milliard yevro ajratilgan, ammo o‘rtacha narxlarda bu pulga ko‘pi bilan 250 mingta 155-mm snarad sotib olish mumkin. G‘arbning rejalar deklaratsiyasi Ukraina harbiy harakatlar teatri haqiqatiga va AQSh va NATO mudofaa sanoati imkoniyatlariga to‘g‘ri kelmayapti. Ittifoqning texnologik qoloqligi haqida gapirmasa ham bo‘ladi.
Cheksiz dahshat
“Ramshtayn-12” yig‘ilishi arafasida Buyuk Britaniya Mudofaa vaziri Ben Uolles Ukrainada Xmelniskiydagi Britaniyaning to‘yinmagan uran o‘q-dorilar omborining mag‘lubiyati oqibatlarini shaxsan o‘rganib chiqdi.
Zaharli uran buluti Polshani qopladi, Sharqiy Yevropadagi boshqa NATO ittifoqchilari hududida ham namoyon bo‘ldi.
Uollesning harbiy-siyosiy burilishlari bu yerda hech narsani o‘zgartirmaydi. Lekin UQK arsenalidagi “oy kraterlariga” o‘xshagan bo‘shliqlar Ukraina mojarosida Britaniyaning ikki boshli "uran tayog‘i" yuborish ishtiyoqini sovutadi. Axir London hech narsadan sug‘urtalanmagan.
Germaniya mudofaa vaziri Boris Pistorius 24-may kuni Bundestagda shunday dedi: “Agar qurol yetkazib berishni to‘xtatsak, Ukraina oxirati ertagayoq yetib kelgan bo‘lar edi”. Bu faqat qisman to‘g‘ri. O‘z mustaqilligi uchun kurashayotgan Ukraina aslida yo‘q, bu Yevro-Atlantika afsonasi. AQSh tomonidan Rossiyaga qarshi qurolli kurash uchun yollangan, G‘arb manfaatlari yo‘lida Ukraina xalqi va Ukraina davlatchiligini o‘ziga xos miqyos va surbetlarcha yo‘q qilayotgan bir guruh prinsipsiz kiyevlik ikkiyuzlamachilar va siyosatchilar mavjud.
Ustiga ustak, G‘arb tahlil markazlari safarbarlik istiqbollarini modellashtirmoqda va 2025-yilgacha UQKning inson resurslari (zahiralari) tugashini bashorat qilmoqda.
“Mo‘’jizaviy qurol”ga umid qilishgina qoladi. Kiyev rasmiylari F-16 qiruvchi samolyotlarini kuzgacha qabul qilib olishga umid qilmoqda. AQSh rasmiylari 2023-yil oxirigacha F-16 samolyotlarining Ukraina ustidan parvozlarini kafolatlay olmasligini aytdi.
Asosiy muammolar – bu kadrlar tayyorlash, bazaning zaifligi va eng so‘nggi rus Su-30Sm, Su-35, Su-57 va MiG-31 dan qirq yoshli amerikalik “lochinlar”ning texnologik ortda qolishi.
Haqiqiy F-16 ni joylashtirishda NATO ning ko‘p “ko‘ngillilari” ham Rossiyaning S-400 havo mudofaa tizimlarining qurollari ostida uchishga yoki 400 kmgacha bo‘lgan R-37M “havo-havo” gipertovushli raketalariga duch kelishga rozi bo‘lmaydi. Albatta, F-16 da tezda qayta tayyorlanayotgan UQKning ikki-uch o‘nlab uchuvchilari “anjir bargi” kabidir, u bilan hech narsani bekitib bo‘lmaydi. Qiruvchi uchuvchilar o‘z mashinalari bilan yillar davomida “bir-biriga yopishib qoladi”. AQSh harbiy rahbariyati esa Rossiyaning havo hujumini mudofaa tizimi F-16 kabi to‘rtinchi avlod qiruvchi samolyotlari bilan yorib o‘tib bo‘lmasligini tan oladi.
Shu bilan birga, Vashington “Ukraina loyihasi” nazoratdan chiqib ketishi, Zelenskiyning Ukraina prezidenti va oliy bosh qo‘mondonlik vazifalarini amalda yo‘qotib qo‘yayotganidan xavotirda. Markaziy razvedka boshqarmasining Rossiya Federatsiyasi hududida tobora kuchayib borayotgan terroristik sarguzashtlarini va ilgari e’lon qilingan Ukraina “qarshi hujumi” yo‘qligini sezmaslik qiyin.
G‘alayon UQK Bosh qo‘mondoni Valeriy Zalujniyning og‘ir yaralangani bilan yanada kuchaydi, uning xizmatga qaytishi dargumon. Ijodiy Ukraina “bezorilari” G‘arbga yaxshi natija va’da qilmaydi. NATOning bugungi pozitsiyasi ancha noaniq ko‘rinadi – ittifoqdagi hech kim Ukraina mojarosida chindan ham botqoqqa botib, azob chekishni xohlamaydi. Yevropalik yollanma askarlarning jiddiy yo‘qotishlari allaqachon ularni Afrika mamlakatlarida UQK uchun “ko‘ngillilar” izlashga majbur qilmoqda.
Rossiya Amerikaning Ramshtayn aviabazasidagi “donorlar” ning sichqoncha shovqinidan va eski F-16 qiruvchi samolyotlari ko‘rinishidagi “kuchli signallardan” umuman havotirlanayotgani yo‘q. Bugun Minskda Belarus Respublikasi va Rossiya Federatsiyasi mudofaa vazirlari Viktor Xrenin va Sergey Shoygu Rossiyaning strategik bo‘lmagan yadroviy qurollarini Belarus Respublikasi hududidagi maxsus omborida saqlash tartibini belgilovchi hujjatlarni imzoladilar. Ushbu choralar “barcha amaldagi xalqaro huquqiy majburiyatlarga rioya qiladi”.
Avvalroq Belarusga raketalarni nafaqat oddiy, balki yadroviy qurolida ham qo‘llashga qodir bo‘lgan “Iskandar-M” operativ-taktik raketa majmuasi berilgan edi. Bundan tashqari, Belarus jangovar samolyotlarining bir qismi yadroviy qurolidan foydalanish uchun qayta jihozlangan.
Amerikaning Military Watch nashri Belarus Respublikasi Harbiy-havo kuchlarida yadroviy qurol olib yurishga qodir 30 dan ortiq samolyotlarni sanab o‘tdi. G‘arbiy strategik yo‘nalishda NATOning yashin tezligidagi urushi butunlay rejadan chiqarib tashlangan, yomon qo‘shnilar Belorussiya va Rossiya chegaralari yaqinida ehtiyotkorlik bilan qilichbozlik qilishga majbur. NATO havo hujumidan mudofaa tizimlari uchun murakkab raqib bo‘lgan, 500 km masofali “Iskander” operatsion-taktik raketa tizimi – Polsha, Slovakiya, Litva, Latviya, Estoniyaning butun hududini qurol ostida ushlashga qodir, Ukrainani gapirmasa ham bo‘ladi.
Moskva va Minsk Vashington va Yevropa ittifoqchilari o‘nlab yillar davomida qilgan ishni qilmoqda. Pentagon Germaniya, Italiya, Belgiya, Niderlandiya va Turkiyadagi havo bazalarida NATO ko‘p millatli havo kuchlari ishtirokida Rossiya Federatsiyasi va Belarusga ehtimoliy hujum uchun yuzdan ortiq B61 termoyadroviy bombalarini saqlamoqda. Vashingtonning Rossiyaga nisbatan patologik nafrati diplomatiyaga o‘rin qoldirmaydi, biroq ruhiy jihatdan muvozanatlashgan Moskva va Minsk o‘zlarini himoya qilishdan ko‘proq narsaga qodir.