TOShKENT, 10-may — Sputnik. G‘arb “o‘zinikilar” safiga kirishga bo‘lgan Rossiyaning sitqidildan urinishlarini qat’iyan rad etib, 2022-yilda qaynoq urushga aylangan sovuq urushni yangi kuch bilan davom ettirgach, Rossiya uchun “haqiqat onlari” yetib keldi. U 2023-yil 31-martdagi yangi Tashqi siyosat konsepsiyasida o‘z ifodasini topgan bo‘lib, Rossiya asosiy e’tiborini rasman janub va sharqqa – yaqin xorij mamlakatlari va birlashmalariga qaratadi.
Rossiya rahbariyatining nufuzli mehmonlar bilan may oyidagi uchrashuvlari natijalari keyinroq ma’lum bo‘ladi. Hozirda esa aniq aytish mumkinki, Rossiya diplomatiyasi va tashqi iqtisodiy siyosatining mo‘rt va samarasizligi haqidagi mashhur afsonalarga zid ravishda G‘arbiy frontda mavjud bo‘lish huquqini himoya qilgan holda Rossiya “yaqin xorijiy” frontda yumshoq, qattiq, suyuq va gazsimon ko‘rinishdagi kuch mo‘’jizalarini ko‘rsatmoqda.
Masalan, Belarus bilan munosabatlarda Rossiya asosiy maqsadi yagona iqtisodiy makon bo‘lgan Ittifoq davlatini yaratish loyihasi jadal sur’atlarda amalga oshirilmoqda. 2022-yilda mamlakatlar o‘rtasidagi tovar ayirboshlash hajmi 50 milliard dollarni tashkil etib, tarixiy rekord darajaga yetdi va kelgusi 3-5 yil ichida bu ko‘rsatkichni ikki baravarga oshirish rejalashtirilgan. Iqtisodiyotning barcha sohalari, jumladan, moliya, transport, energetika, sanoat, qishloq xo‘jaligi, shuningdek, davlat tomonidan tartibga solish va nazorat qilishning ayrim yo‘nalishlarini qamrab olgan 28 ta ittifoq dasturi faol amalga oshirilmoqda. To‘lov tizimlari to‘liq integratsiyalashgan va endi G‘arb tizimlariga bog‘liq emas.
Qozog‘iston bilan munosabatlarda ham rekord ko‘rsatkichga erishildi – ikki davlat munosabatlari tarixida birinchi marta tovar ayirboshlash hajmi 26,1 milliard dollarga yetdi. Bu ko‘rsatkichni yaqin kelajakda 30 milliardga yetkazish rejalashtirilgan. Rossiya Qozog‘istonning asosiy savdo-iqtisodiy hamkori bo‘lib, davlatning yuqori vakillari bayonotiga ko‘ra, Moskva bilan strategik hamkorlik tashqi siyosatning ustuvor yo‘nalishi hisoblanadi. Tinch atom, gaz, tranzit-transport va logistika sohalarida Rossiya-Qozog‘iston loyihalari keng ko‘lamli ko‘rinish oldi.
Markaziy Osiyoning rivojlanish lokomotivlaridan biri deb ataladigan O‘zbekiston bilan aloqalar jadal davom etmoqda. 2022-yil yakuniga ko‘ra, Rossiya O‘zbekistonning eng yirik savdo sherigiga aylandi va mamlakatlar o‘rtasida tovar ayirboshlash barqaror o‘sib bormoqda: 2021-yildagi 6,9 milliard dollardan 9,28 milliard dollargacha o‘sish kuzatildi. Respublikada umumiy qiymati 20 milliard dollar atrofida ikki yuzga yaqin loyiha hamkorlikda amalga oshirilmoqda.
Kollektiv xavfsizlik shartnomasi tashkilotidagi Janubiy Kavkazdan yagona davlat – Armaniston ham do‘stona davlatlar qatorida. O‘tgan yili Rossiya Armaniston uchun asosiy bozorga aylandi; tovar ayirboshlash hajmi ikki baravar ko‘paydi va besh milliard dollarga yetdi, mamlakatlar esa rublda hisob-kitoblarga to‘liq o‘tdi.
Qirg‘iziston bilan o‘zaro savdo aylanmasi ham 3,5 milliard dollarni tashkil etib, bu tarixiy ko‘rsatkichga aylandi. Vladimir Putinning so‘zlariga ko‘ra, “so‘nggi bir yilda – savdo hajmi 37 foizga o‘sdi. Rossiya eng yirik investor bo‘lib, biz to‘g‘ridan-to‘g‘ri investitsiyalar bo‘yicha birinchi o‘rindamiz va ishonchimiz komilki, bu tendensiya faqat kuchayadi, o‘sadi”.
Tojikiston bilan tovar ayirboshlash hajmi 18 foizga oshdi va 1,5 milliard dollarni tashkil etdi, bu so‘nggi 20-yildagi rekord darajadir. Asosiy investorlardan biri bo‘lgan Rossiya Afg‘onistonga nisbatan qo‘shni hududdagi respublika qurolli kuchlarini modernizatsiya qilmoqda va muvofiqlashtirilgan xavfsizlik siyosatini olib bormoqda. Rossiyaning xorijdagi eng yirik harbiy obyekti – 201-baza aynan Tojikistonda joylashgan.
Rossiya-Turkmaniston munosabatlari ham o‘sish davrini boshdan kechirmoqda: tovar aylanmasi bir milliard dollarga yaqin. Eng yuqori darajada turli sohalarda 20 taga yaqin yo‘nalishni amalga oshirish rejalashtirilgan bo‘lib, bunda “Shimol-Janub” transport koridorini rivojlantirish muhim maqsadlardan biri hisoblanadi.
Tashqi siyosatning yangi konsepsiyasida Rossiya birinchi marta rasman o‘zini “o‘ziga xos davlat-sivilizatsiya” deb ko‘rsatdi. O‘tmishdagi ko‘plab buyuk sivilizatsiyalar tanazzulga uchragan, ammo biz Rossiyaning shonli o‘tmishiga munosib kelajagi borligiga ishonamiz. Bu kelajakning ishtirokchilari esa yangi adolatli dunyo uchun yelkama-yelka kurashishga tayyor bo‘lgan Rossiyaga do‘st xalqlar va millatlar bo‘ladi.