Rossiya yadroviy qurolini Belarusda joylashtirishning o‘ziga xos xususiyatlari

TOShKENT, 29 mar — Sputnik. Rossiya yadroviy qurolining Belarus Respublikasi hududida joylashtirilishi – G‘arbning agressiv siyosatiga Ittifoq davlatining adekvat va vazmin javobidir.

Vashingtonga bo‘ysunuvchi NATO harbiy blokining Sharqiy Yevropada tushunarsiz geografik va funksional kengayishi – tabiiy ravishda alyans va AQShni jismoniy yo‘q qilish tahdidiga aylanib bormoqda. Agar Vashington ko‘p qutbli dunyo haqiqatini, teng va bo‘linmas xavfsizlik algoritmlarini inkor qilishda davom etsa, yuqori ehtimollik va qonuniylik bilan Rossiyaning yadroviy qurollari Amerika uchun dunyoning boshqa nozik nuqtalarida “adolat o‘rnatish”ni boshlaydi.

Belarus tomonining tashabbusi bilan Minsk va Moskva Rossiya yadroviy qurolini Belarus Respublikasi hududida joylashtirishga kelishib oldi. 25-mart kuni Rossiya prezidenti Vladimir Putin aniqlik kiritdi: “3 apreldan biz ekipajlarni tayyorlashni boshlaymiz. 1-iyulda esa biz taktik yadroviy qurollarini saqlash uchun maxsus ombor qurilishini yakunlaymiz”.

Tashuvchilar haqida gapirar ekan, Putin Rossiya allaqachon “Iskander"” raketa kompleksini Belarusga topshirganini va ittifoqchi samolyotlarini qayta jihozlashga yordam berganini ta’kidladi. Buyuk Britaniyaning yaqinda Ukrainaga zaiflashtirilgan uran o‘q-dorilarini yetkazib berish haqidagi bayonoti Rossiya-Belarus loyihasini amalga oshirishni tezlashtirdi.

Albatta, Ittifoq davlatining xavfsizligini mustahkamlash bo‘yicha ushbu akt RF va BR xalqaro majburiyatlarini buzmaydi. Bugun Moskva va Minsk – Vashington va Yevropa ittifoqchilari o‘nlab yillar davomida qilgan ishni qilmoqda. Pentagon Germaniya, Italiya, Belgiya, Niderlandiya va Turkiyadagi havo bazalarida NATO ko‘pmillatli havo kuchlari ishtirokida Rossiyaga ehtimoliy hujum uchun yuzlab B61 termoyadroviy bombalarini saqlamoqda.

Chegaradosh dushman davlatlardan biri bilan mahalliy harbiy to‘qnashuv yuzaga kelgan taqdirda, Belarus o‘zini o‘zi himoya qilishning juda samarali vositasiga ega bo‘ladi – Belarus uchuvchilari va raketachilari rus hamkasblar bilan nishonlarni kelishib olganidan so‘ng darhol dushmanga qarshi foydalanishlari mumkin bo‘lgan taktik yadroviy qurollari bo‘ladi.

NATO havo hujumidan mudofaa tizimlari uchun murakkab bo‘lgan operativ-taktik raketa tizimi “Iskander” gipertovushli raketalarining masofasi –500 km gacha bo‘lib, beloruslik mutaxassislarga Polsha, Slovakiya, Litva, Latviya, Estoniyaning butun hududini qurol ostida ushlab turishga imkon beradi, Ukraina haqida esa gapirmasa ham bo‘ladi. Endilikda yashin tezligidagi urush bundan mustasno va yovuz qo‘shnilar BR chegaralari yaqinida ehtiyotkor bo‘lishadi.

AQSh avvalroq Ukrainadagi agressiv siyosat yadroviy urush ehtimolini oshirmasligi borasida dunyoni ishontirishga uringan edi. Minsk va Moskva bu cho‘pchakni yo‘qqa chiqardi. G‘arb Ittifoq davlatining yadroviy mustahkamlanishiga og‘ir munosabatda bo‘lib, vaziyat “borgan sari xavfli bo‘lib borayotganini” tushunmoqda. AQSh“ oqibatlarni kuzatib borishini”aytdi. NATO Putinning so‘zlarini “mas’uliyatsiz” deb atadi va Yevropa Ittifoqi yangi sanksiyalar bilan tahdid qildi.

AQShning sobiq prezidenti Donald Tramp vatandoshlarini shunchaki “duo qilishga” chorladi. Darhaqiqat, vaziyat "qo‘rqinchli". Agar Rossiya “Amerika amaliyoti”ni kengaytirsa va dunyoning ko‘plab mamlakatlari Rossiyaning taktik yadroviy qalqoni bilan o‘z milliy xavfsizligini mustahkamlay oladigan bo‘lsachi – bu amerikaliklar uchun yaxshilikni va’da qilmaydi.

Maqsad va vositalar

2022 yil iyun oyida Vladimir Putin tomonidan “Iskander-M” raketalarining Belarusga topshirilishi e’lon qilinganida va Belarus harbiy-havo kuchlarining jangovar yadro kallaklarini yuklashga qodir bo‘lgan Su-25 samolyotlarini yangilash imkoniyatlarini muhokama qilganida Belarus va Rossiya o‘rtasidagi “yadroviy hamkorlik” istiqboli bayon etilgan edi. Belarus ularni yaqin bir necha oy ichida – “ham oddiy, ham yadroviy ko‘rinishda” qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan ballistik va qanotli raketalar bilan qabul qiladi, ta’kidladi Rossiya prezidenti.

O‘sha paytda Yevropada ko‘pchilik “AQSh va NATOning hal qiluvchi pozitsiyasi” Belarus hududida yadroviy qurol paydo bo‘lishining oldini oladi, deb ishongan. Vashington va Brusselning haddan ziyod takabburligi Minsk va Moskvaning qaroriga ta’sir qilmadi. BR prezidenti Aleksandr Lukashenko 2022-yil avgust oyida: “Hammasi tayyor!”, deb e’lon qildi. Belarusning Su-24M front bombardimonchilari birinchi bo‘lib yadro qurolini olib yurishga muvaffaq bo‘ldi va G‘arbning ig‘volariga tayyor turibdi. Javob zarbasi nishonlari aniq.

Su-24M ning kechayu kunduz, juda past balandlikda yer sathi bo‘yicha uchish qobiliyati bombardimonchini dushman havo hujumi tizimlari uchun deyarli ko‘rinmas qiladi va taktik yadro qurollarini nishonga yetkazilishini kafolatlaydi. Su-24M 8 tonnagacha jangovar yukni ko‘tarishga, 1500 kgli to‘rttagacha boshqariladigan bombalarni tashishga qodir. Yer yuzasida tezligi 1400 km/soat, balandlikda – 2320 km/soat. Jangovar radiusi 1300 km gacha.

Amerikaning "Military Watch" nashri Belarus harbiy-havo kuchlari tarkibida Rossiya berishi mumkin bo‘lgan yuzta samolyotlardan tashqari 30 ta Su-24M samolyotlarini ham sanab o‘tdi. Belarus harbiy-havo kuchlari yadroviy qurolni yangi Su-30SM og‘ir qiruvchi samolyotlari bilan birlashtirish imkoniyatiga ega.

Minsk Rossiyaning “Iskanderlari” bilan birgalikda Moskva ko‘magida operativ-taktik raketa komplekslarining Belarus modifikatsiyasini ishlab chiqmoqda. "Iskander"ning yuqori aniqlikdagi gipertovushli raketalari 8 Max dan yuqori tezlikda uchadi va Ukraina harbiy harakatlar teatrida nishonlarni yo‘q qilishni kafolatlaydi. Albatta, Belarus ham taktik termoyadroviy qurolini joylashtirish va qo‘llash bo‘yicha yadroviy bo‘lmagan Belgiya, Germaniya, Italiya, Niderlandiya va Turkiya kabi huquqlarga ega. Yevropani global harbiy mojaroga qadar shiddat bilan Minsk va Moskva olib borayotgani yo‘q, lekin ularningtajovuzkorligi uchun qattiq jazoni kafolatlaydi.

26 mart kuni qo‘g‘irchoq Kiyev rejimi Rossiyaning “yadroviy shantaj”iga qarshi turish uchun BMT Xavfsizlik kengashining navbatdan tashqari yig‘ilishini talab qildi. Rossiya Tashqi ishlar vazirligining rasmiy vakili Mariya Zaxarova Moskvaning Rossiya va uning ittifoqchilari xavfsizligini ta’minlash uchun zarur choralarni ko‘rish huquqini eslatib o‘tdi: “AQShga bo‘ysunuvchi davlatlar konglomerati bo‘lgan NATOdan farqli o‘laroq, bizning holatimizda rasmiy ravishda umumiy harbiy doktrinaga ega bo‘lgan Ittifoq davlati haqida gapirmoqdamiz. Shuning uchun bu yerda Ittifoq davlatining o‘z milliy hududida ko‘rayotgan xavfsizlik choralari haqida gap ketmoqda”.

Belarus Tashqi ishlar vazirligi Rossiya bilan harbiy hamkorlik qonuniy ekanligini ta’kidladi. Belarus Respublikasi NATOning qo‘shni mamlakatlardagi salohiyatini oshirishiga javob berishga majbur. Muayan o‘q-dorilar bilan samolyotlarni boshqara oladigan belaruslik uchuvchilarni tayyorlash, Belarus hududida yadro kallaklarini joylashtirish xalqaro huquqqa zid emas.

Shu bilan birga, "il Fatto Quotidiano" gazetasi taniqli italiyalik siyosatchi, sobiq deputat Barbara Spinellining Kiyev va Vashington uchun tanqidiy javobni e’lon qildi: Sovuq urushdan keyingi o‘n yilliklarda oltita AQSh ma’muriyatining davrida G‘arbning Rossiyaga nisbatan qilgan xatolari, bajarmagan va’dalari, takabburligi, bee’tiborligi uchun Ukraina o‘n minglab o‘limlar bilan tovon to‘lamoqda. U AQShni so‘nggi 34-yil ichida hamma joyda tartibsizlikni keltirib chiqargan va buni “qoidalarga asoslangan tartib” deb atagan, yo‘l boshlovchi deb atadi.

Belarus va Rossiya qoidalarni ko‘p qutbli dunyo foydasiga o‘zgartirmoqda, ya’ni NATO tarkibiga kirmagan mamlakatlari — insoniyatning katta qismi 89 foizi uchun teng va bo‘linmas xavfsizlik yaratish uchun. G‘arbning jaholatparastligi Rossiya yadroviy qurolini Belarus zaminida joylashtirishga ta’sir qilmaydi.