TOShKENT, 17 avg - Sputnik. Rossiya hamkorlari, jumladan, Yevroosiyo iqtisodiy ittifoqi, MDH va ShHTdagi hamkorlar ham sanksiya bosimi ta’sirini his qilmoqda. Bu haqda Toshkentda bo‘lib o‘tayotgan ShHT iqtisodiy forumi doirasida Iqtisodiy rivojlanish vaziri o‘rinbosari Dmitriy Volvach ma’lum qildi.
“Shunga qaramay, xalqaro tashkilotlar tomonidan bashorat qilingan sanksiyalarning iqtisodiy samarasi kutilganidan past bo‘lib chiqdi. Agar joriy yilning aprel oyida Xalqaro valyuta jamg‘armasi Rossiyaning real yalpi ichki mahsuloti 2021-yil darajasiga nisbatan 8,5 foizga pasayishini bashorat qilgan bo‘lsa, iyul oyidagi prognozda bu ko‘rsatkich 6 foizga o‘zgartirildi”, — dedi Volvach.
Shuningdek, u O‘zbekiston yalpi ichki mahsuloti XVF prognozlariga ko‘ra o‘sayotganini va joriy yilning birinchi olti oyida o‘sish 5,4 foizni tashkil etganini ta’kidladi. Vazir o‘rinbosarining so‘zlariga ko‘ra, bunday dinamika sanksiyalar tashabbuskori va joriy etgan davlatlar kutganidan ham, iqtisodiy hamkorlik aloqalarini tezroq qayta qurish va ta’minot zanjirlari foydasiga dalolat beradi.
Volvichning fikricha, bugun paydo bo‘lgan iqtisodiy chaqiriqlarga javoblardan biri - ittifoqdosh mamlakatlar bilan sanoat kooperatsiyasini chuqurlashtirish va davlatlarimizning texnologik suverenitetini mustahkamlash bo‘lishi kerak.
“Savdoni diversifikatsiya qilish va rivojlantirish uchun biz mavjud qiymat zanjiri va ta’minot zanjirlarini qayta qurishimiz kerak. Gap nafaqat alohida butlovchi qismlar yetkazib berishni almashtirish, balki yangi logistika yo‘nalishlarini rivojlantirish, uzluksiz to‘lovlar imkoniyatini ta’minlash, ilmiy-texnikaviy va madaniy hamkorlikni yo‘lga qo‘yish haqida bormoqda”, — dedi vazir o‘rinbosari.
Volvach, shuningdek, Rossiya ShHTning barcha hamkorlari bilan ikkilamchi sanksiyalar xavfidan qochib, ushbu sohalarda o‘zaro manfaatli shartlarda ishlashga tayyorligini bildirdi.
– Faoliyatimizning dastlabki natijalari bugun ko‘zga tashlanmoqda. Masalan, 2022-yilning yanvar-may oylarida Rossiyaning ShHTga a’zo davlatlar bilan tovar ayirboshlash hajmi o‘tgan yilning shu davriga nisbatan chorakdan ko‘proqqa oshib 80 milliard dollardan ko‘pni tashkil qildi”, — dedi Volvach.
Shunday qilib, ShHT mamlakatlarini Rossiya bozoriga etkazib berish bo‘yicha eksport salohiyati u tomonidan qariyb 23 milliard dollarga baholanmoqda.
– Bu salohiyat, asosan, yuqori qo‘shimcha qiymatga ega mahsulotlar, jumladan, mashinalar, asbob-uskunalar, butlovchi qismlar, kiyim-kechak va boshqa mahsulotlar bilan ta’minlanadi.
O‘z navbatida, biz ShHT mamlakatlariga eksport hajmini 19 milliard dollardan ko‘proqqa oshirishimiz mumkin”, — deya qo‘shimcha qildi vazir o‘rinbosari.
Volvich ta’kidlaganidek, eksport nafaqat metallar, minerallar, yog‘och ko‘rinishidagi an’anaviy tovarlar, balki tayyor oziq-ovqat mahsulotlari, optik asboblar va energetika tovarlari hisobiga ham o‘sib bormoqda.
Uning so‘zlariga ko‘ra, Rossiya o‘z ittifoqchilari va hamkorlariga taklif qiladigan narsaga ega. Bular infratuzilma, ijtimoiy xizmatlar, qishloq xo‘jaligi, ta’lim, sog‘liqni saqlash va davlat boshqaruvi sohasidagi texnologiyalar va amaliyotlardir.
ShHT doirasida mamlakatlarimiz o‘rtasidagi sanoat hamkorligi va kooperatsiyasi bo‘yicha qator muhim tashabbuslar va tegishli meyoriy hujjatlarni kelishib olish mumkin edi, dedi vazir o‘rinbosari.
Shunday qilib, ShHT mamlakatlari tomonidan muvofiqlikni baholash qoidalari va tartiblarining uyg‘unlashtirilishi o‘zaro savdodagi texnik to‘siqlarni bartaraf etishga va buning natijasida qo‘shma korxonalar tashkil etish, hamkorlik aloqalarini kengaytirish, xarajatlarni kamaytirishda katta imkoniyatlar yuzaga kelishiga xizmat qiladi. Bular raqobatbardosh mahsulotlar va texnologiyalarni yaratish va bozorga chiqarish uchun qo‘l keladi.
“Biz bu borada ekspert maslahatlarini o‘tkazishning samarali mexanizmini ko‘rib chiqamiz. Bunday texnik to‘siqlarni bartaraf etish uchun YeOII doirasida allaqachon o‘rnatilgan tartib va shartlar bunga yaxshi misol bo‘la oladi. Muvofiqlikni baholash natijalarini o‘zaro tan olish YeOIIga a’zo davlatlar va uchinchi davlat o‘rtasida mahsulotlarga qo‘yiladigan majburiy talablarning solishtirilishi va sertifikatlashtirish organlari akkreditatsiyasining ekvivalentligini ta’minlagan holda xalqaro shartnomalar tuzish yo‘li bilan amalga oshiriladi”, — dedi Volvach.
Shuningdek, u moliyaviy tizimlar barqarorligini hamda moliyaviy faoliyat va o‘zaro hisob-kitoblar xavfsizligini ta’minlashdan kam emasligini qo‘shimcha qildi.
Volvachning so‘zlariga ko‘ra, ShHT mamlakatlari o‘zaro hisob-kitoblarda milliy valyutalardan foydalanish amaliyotini kengaytirishi va tashkilotning manfaatdor davlatlari ularning ulushini oshirish zaruriyatiga duch keldi.
“YeOIIda o‘zaro hisob-kitoblarda biz Ittifoq doirasidagi tovarlar savdosi uchun milliy valyutalarda hisob-kitob qilishning 77% darajasiga yetdik. Ayni paytda birja savdolarini ko‘paytirish, mustaqil to‘lov infratuzilmasidan foydalangan holda hisob-kitoblarni rivojlantirish orqali ushbu ko‘rsatkichni yanada oshirish bo‘yicha ishlar olib borilmoqda”, — deya xulosa qildi Dmitriy Volvich.