Pentagon shu yo‘l bilan zamonaviyroq modellarni modernizatsiya qilish uchun mablag‘ ajratilishiga umid qilmoqda. Amerikaliklar iqtisod qilishga majbur - ularning samolyot parkining texnik holati talab darajasida emas. Qaysi samolyotlar metallga kesiladi – bu haqda RIA Novosti materialida.
Hujumchi samolyotni qutqarish
AQSh dunyodagi eng ko‘p harbiy samolyotga ega - birgina Harbiy havo kuchlarida 5800 donaga yaqin samolyot bor. Bu armadani yaxshi holatda saqlash - Pentagon uchun doimiy bosh og‘rig‘idir. Ko‘pgina mashinalar allaqachon 30 yoshdan oshgan: ular shunchaki angarlarda joy egallaydi va faqat ta’mirlash uchun pul talab qiladi. Texniklar foydasiz samolyotlarga xizmat ko‘rsatishga majbur.
AQSh Harbiy havo kuchlari qo‘mondonligi muntazam ravishda Kongressni eskirgan uskunalarni hisobdan chiqarishga ruxsat berishga ishontirishga harakat qilmoqda.
Biroq, tejamkor qonun chiqaruvchilar buni juda og‘riqli qabul qilishmoqda. Shunday qilib, harbiylar uzoq vaqtdan beri A-10 Thunderbolt II 280 dan xalos bo‘lishni xohlashdi – bunga ruxsat berishmayapti. Bu hujum samolyotlaridan 1977-yildan beri foydalanib kelinadi, ko‘plab qurolli to‘qnashuvlarda qatnashgan. Ammo eng "yangi"lari taxminan 35 yoshda, ularning vazifalarini zamonaviyroq mashinalar bajarishga qodir.
Shunga qaramay, kongressmenlar Harbiy havo kuchlariga qo‘llab-quvvatlashdi: 2022-yilda 160 ga yaqin samolyot metallolomga tushadi. Ular ichida 48 F-15C/DEagle - umumiy parkning 20 %, shuningdek, 47 ta yengil F-16C/D Fighting Falcon kiradi. “Cho‘l bo‘roni”da qatnashgan qiruvchi samolyotlari F-35 va F-15EX bilan almashtiriladi.
Dronlar kamroq
To‘rtta E-8 JSTARS jangovar boshqaruv va nishonga olish samolyotlar Harbiy havo kuchlaridan hisobdan chiqariladi. Ular nisbatan yosh - 1996-yildan beri xizmatda, ammo ekspluatatsiya xarajatlari juda katta. Nima bilan almashtirish noma’lum: 2019-yilda yangi uchuvchi shtabni ishlab chiqish to‘xtatildi.
Eng jiddiy yo‘qotishlarni strategik razvedkachi uchuvchisiz samolyotlar parki ko‘radi. 29 ta RQ-4 Global Hawk Block-30 dronlaridan 20 tasi hisobdan chiqariladi. Bu dronlar 22 ming kilometrgacha bo‘lgan masofada 18 ming metr balandlikda 30 soat davomida patrullik qilish va razvedka ishlarini olib borishga qodir. Aytgancha, ular Qrimdagi Rossiya chegaralari va Donbassdagi chegara liniyasiga muntazam tashrif buyurishadi.
Amerikaliklar 2000-yillardan buyon butun dunyoda RQ-4dan keng foydalanmoqda. Dronlar buzilmoqda. Texnik xizmat ko‘rsatish esa nihoyatda qimmat – boshqariladigan yuqori balandlikdagi razvedkachi U-2 samolyotini jo‘natish arzonroq. Ehtimol, Global Hawk vazifalari RQ-170 Sentinel “ko‘rinmas” dronlariga o‘tadi.
“Kattaroq qushlar” ham arralanadi: 32 ta KC-135 Stratotanker va KC-10 Extender yoqilg‘i quyish samolyotlari. Ularning o‘rtacha yoshi - 52. Agar 1981-yilda foydalanishga topshirilgan "Ekstenders" hali o‘z resurslarini tugatmagan bo‘lsa, 1954-yildan 1965-yilgacha ishlab chiqarilgan "Stratotankerlar"ning ko‘pchiligi o‘z muddatini o‘tib, metallolomga topshirish zarur. Ularni nima bilan almashtirish ham masala: eng yangi KC-46 tankeriga ko‘plab "bolalik kasalliklari" tashxisi qo‘yilgan. Ularni bartaraf etish uchun 55 mln $ sarflanadi. Shu bilan birga Pentagon armiyaga istiqbolli tankerlarni yetkazib berishni kamida 2024-yilgacha qoldirdi.
Ro‘yxatni 13 ta harbiy transport C-130H Hercules yakunlaydi. Ulardan beshtasi zamonaviyroq C-130J Super Hercules o‘rnini yangi dvigatellar va avionikalar bilan almashtiriladi. AQSh harbiy-havo kuchlari hali ham bu mashinalarning 279 tasi qoladi. "Bir yuz o‘ttizinchi"ning turli xil modifikatsiyalari 1954-yildan beri foydalaniladi.
Texnik muammolar
Samolyotlarni ommaviy hisobdan chiqarish, yumshoq qilib aytganda, Amerika aviatsiyasining nomukammal texnik holatining bevosita natijasidir. O‘tgan yilgi hisobotda AQSh Hisob palatasi havo kuchlari, dengiz floti, dengiz piyodalari va quruqlikdagi qo‘shinlarni tekshiruviga asoslanib, ko‘plab transport vositalari hatto parvoz qila olmaydi, degan xulosaga keldi.
Reglamentga ko‘ra, samolyotning kamida 80 % istalgan vaqtda parvozga tayyor bo‘lishi kerak. 2011-yildan 2019-yilgacha inspektorlar 46 turdagi samolyotlar va vertolotlarni tekshirdilar - faqat uchta model ozmi-ko‘pmi talablarga javob berdi.
24 turdagi samolyotlar parki to‘qqiz yil ichida hech qachon 80% texnik tayyorgarlik darajasiga chiqmadi. Hisob palatasi bu holatni halokatli deb atadi. Bu, shuningdek, F-16 qiruvchi samolyotlariga, V-22 Osprey konvertoplarga, E-2 Hawkeye paluba razvedka samolyotlariga va boshqalarga ham tegishli. Va 11 turdagi samolyotlarning jangovar tayyorgarligi umuman 55 %dan oshmadi.
Jihozlarni ta’mirlash bilan bog‘liq ko‘plab savollar ehtiyot qismlarning keskin yetishmasligi tufayli yuzaga keladi. Xususan, F/A-18E/F Super Hornet va EA-18G Growler uchun endi ehtiyot qismlar ishlab chiqarilmaydi - ishlab chiqaruvchilar bozorni tark etishdi.
Eng yomoni vaziyat - B-1 Lancer strategik bombardimonchi samolyotlari bilan. O‘tgan yili AQSh shtablari boshliqlari qo‘mitasi raisi o‘rinbosari general Jon Xayten 62 samolyotdan faqat 6tasi jangga tayyorligini ma’lum qilgandi. V-1 samolyotlari minglab jangovar missiyalarni, asosan, Yaqin Sharqda, ularga moslashtirilmagan iqlim sharoitida bajarishdi. Natijada mashinalar juda eskirdi. Yaqinda Pentagon 17 dona eng muammoli bombardimonchi samolyotlarni hisobdan chiqarishi ma’lum bo‘ldi.