Andrey Kos. Shu kunlarda Rossiya harbiy-dengiz kuchlarining kema va suv osti kemalari zarba berish qobiliyatini oshiradi - boshqa kuni Mudofaa vazirligi gipertovushli “Sirkon”larni yetkazib berish to‘g‘risida shartnoma imzoladi. Ular 2022-yilda flotga topshirilishi kutilmoqda. Dunyodagi birinchi seriyali kemalarga qarshi gipertovushli raketa va unga G‘arbning javobi haqida – RIA Novosti materialida.
Birinchi raqamli masala
Avgust oyi o‘rtalarida AQSh strategik qo‘mondonligi rahbari Charlz Richard kosmik mudofaa bo‘yicha har yillik simpoziumda so‘zlagan nutqida Rossiyaning gipertovush texnologiyasi NATO uchun jiddiy muammo ekanligini tan oldi. Uning so‘zlariga ko‘ra, "Sirkon" Rossiya dengiz flotiga dengizdagi faraz qilingan qurolli to‘qnashuvda shubhasiz ustunlikni beradi.
"Bizning hozirgi yer usti va kosmosga asoslangan datchiklar tizimi bu raketalarni aniqlash va kuzatish vazifalarini uddalamasligi mumkin, - dedi Richard. - Tan olishim kerakki, Rossiya gipertovush texnologiyalar bo‘yicha dunyoda yetakchi mamlakatdir. Ular tez uchar qurilma-glayderlarni ishlab chiqarishga katta mablag‘ sarflashda davom etishmoqda. Qisqa vaqt ichida mudofaa sanoati ularga qanday qarshilik ko‘rsatishni bilmaydi, NATO mamlakatlari flotining kemalari himoyasiz bo‘lib qoladi".
6 Avgust 2021, 16:40
G‘arb harbiylari, siyosatchilar va jurnalistlar doimo Sirkon haqida gapirishmoqda. Bu qurolning muvaffaqiyatli sinovi Shimoliy Atlantika alyansini jiddiy tashvishga solmoqda.
Masalan, ilgari Pentagon matbuot kotibi Jon Kirbi yadroviy uskunalar bo‘lishi mumkin bo‘lgan Rossiya gipertovush komplekslarini "beqarorlashtiruvchi potensial omil" deb atadi. AQShda, unga ko‘ra, bunday qurollar faqat yadrosiz bo‘lgan versiyada ishlab chiqarilmoqda.
Bu bayonot Rossiyaning Vashingtondagi elchixonasida ham e’tibordan chetda qoldirishmadi. Diplomatlar Kirbiga muloyim eslatib o‘tishdi, yadroviy o‘qi bo‘lmagan giper tovush, albatta, yaxshi, lekin Rossiya javob berishga majbur bo‘lgan ancha jiddiy narsalar bor. Masalan, Yevropada raketa uchirish moslamalarini joylashtirilishi.
Kreml ham bunga munosabat bildirdi. "Yodingizda bo‘lsa, Vladimir Putin bu mavzularda bir necha bor gapirgandi", - dedi prezident matbuot kotibi Dmitriy Peskov.
Uning so‘zlariga ko‘ra, afsuski, so‘nggi o‘n yilliklar yoki undan ham ko‘proq vaqt mobaynida biz butun hujjatli strategik xavfsizlik tizimining buzilishiga duch keldik, bundan tashqari, biz AQSh va NATO tomonidan amaldagi tomonlar tengligini buzishga qaratilgan ba’zi qadamlarini kuzatdik.
Bu xavfsizlikni ta’minlash uchun choralar ko‘rishni talab qildi. “Sirkon” - ulardan biri.
To‘xtatadigan hech narsa yo‘q
Qanotli raketaning taktik va texnik tavsiflarining aksariyati maxfiylashtirilgan, biroq ayrim narsalar ma’lum. Tezlik – rekord darajada, soatiga o‘n ming kilometrdan oshadi, yoki ach to‘qqizga yaqin Max. Uzoqqa uchish masofasi - ming kilometr. Marsh uchastkasida parvoz - havo qarshiligi past bo‘lgan 30-40 kilometr balandlikda. Jangovar qismining og‘irligi taxminan 450 kilogrammni tashkil qiladi.
"G‘arb davlatlari flotida hozircha Sirkonni to‘xtatadigan havo hujumiga qarshi mudofaa tizimlari yo‘q", - deydi Xalqaro qurol savdosini tahlil qilish markazi direktori Igor Korotchenko. - Kema zararlangan hududga kirmasdan turib, yer va yer nishonlarini yo‘q qilishi mumkin. Bu qurollarni seriyali ishlab chiqarish boshlanishi bilan Rossiya floti oldinga jiddiy qadam tashlaydi".
Muhim holat: “Sirkon” P-800 “Oniks” va “Kalibr” kemalari kabi raketalar uchirish qurilmalaridan otilishi mumkin. Nazariy jihatdan, “Buyan-M” va “Qoraqurt” loyihalarining kichik raketa kemalari ham tashuvchi bo‘lishi mumkin. Shunday qilib, hatto kichik bayroqchalar samolyot tashuvchisi kema tahdidga aylanadi. Suv osti chizig‘idan pastda bitta jangovar snaradning zarbasi suzuvchi aerodromning dumalab ketishi va ishdan chiqishiga yetarli bo‘ladi.
Yaqinda Shimoliy flotning keng ko‘lamli mashqlari paytida sinovdan o‘tgan yangi avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimi istiqbolli zarba majmuasini raqib kemalariga yo‘naltiradi. "Izvestiya" mudofaa idoralaridagi manbalarga tayanib xabar berishicha, manevrlar paytida Tu-142 razvedka va suv osti kemalariga qarshi samolyotlarning ikkita ekipaji shartli raqib haqidagi ma’lumotlarni yetkazdi va yuzlab kilometr masofadan raketani uchirishdi.
Shu bilan birga, avtomatlashtirilgan tizim mustaqil ravishda eng muhim nishonlarni aniqladi va mos qurolni tanladi. Istiqbolli “Sirkon”lardan tashqari, tizim nazorati ostidagi kemalarda oldingi avlodlarning qanotli tizimlari, jumladan, “Yaxont”, “Vulkan” va “Kalibr”dan foydalanish mumkin.
"Granit"lar o‘rniga
Gipertovush raketa loyihasi 2010-yillarda boshlangan – o‘ta maxfiy shariotlarda. Ilk bor Vladimir Putin 2018-yilda keng jamoatchilikka ushbu loyiha haqida gapirib berdi. Bugungi kunga qadar yer usti va suv osti kemalaridan 9ta uchirish amalga oshirildi, ularning barchasi - muvaffaqiyatli bo‘ldi. Bu kuzda “Severodvinsk” atom suv osti kemasi rekatani otishi kerak, shundan so‘ng sinovlar yakunlanadi.
Mudofaa vazirligining rejalariga ko‘ra, "Sirkon" vaqt o‘tishi bilan 1980-yillarning o‘rtalaridan beri xizmatda bo‘lgan va ancha eskirgan P-700 “Granit” kemalarga qarshi raketalarini almashtiradi. 22350-sonli loyihalar fregatlari, 1144-loyiha bo‘yicha “Petr Velikiy” va “Admiral Naximov” og‘ir yadroviy kreyserlari, shuningdek, 885M va 949AM loyihalarining ko‘p maqsadli yadroviy suv osti kemalari yangi zarba majmuasi bilan jihozlanadi. Birinchi "Sirkon"larni Shimoliy flotining kemalari oladi.
Va bu NATOning havo va raketalarga qarshi mudofaa tizimlari kuchsiz bo‘lgan yagona qurol emas. Ular allaqachon “Avangard”, aeroballistik “Kinjal”ga ega bo‘lishgan. Bundan tashqari, raqib sohilidagi harbiy-dengiz bazalari va infratuzilmani yo‘q qilishga mo‘ljallangan yadroviy torpedoning "Poseidon" uchuvchisiz suv osti transport vositasini sinovlari davom etmoqda.