"Hamkorlar" texnologik jihatdan bunga javob berishga tayyor emas. Ularga faqat xalqaro huquq sohasida o‘z chegaralari va milliy manfaatlarini adolatli himoya qiladigan Rossiya Federatsiyasiga qarshi balandparvoz bayonot va ayblovlar bilan havoni silkitish qoladi.
Shimoliy flotning raketa kemalari bo‘linmasidan 22350 "Sovet Ittifoqi Admirali Floti Gorshkov" loyihasining yetakchi fregati jangovar tayyorgarlik vazifalarini bajarish, “Sirkon” gipertovushli raketalar raketa va artilleriya qurollarini dengiz nishonlariga otish va sinovdan o‘tkazish maqsadida 24-mart kuni Barens dengiziga jo‘nab ketdi.
25-27 mart kunlari "Admiral Gorshkov"ning 800 km masofaga yetadigan raketalarni uchirish rejalashtirilgan va NATO "sheriklari"ning bunga qiziqishini kuchaymoqda. Biroq AQSh va NATO harbiy-dengiz kuchlarida soatiga 10 ming km tezlikda uchadigan “Sirkon”ni aniqlashga qodir bo‘lgan radarlokatsiya uskunalari yo‘q. Umuman olganda, Arktikani boshqarish istagi ittifoqning texnologik imkoniyatlariga to‘g‘ri kelmaydi.
25 mart kuni “Admiral Gorshkov” kemasi 4ta gipertovushli raketani muvaffaqiyatli uchirdi, barchasi nishonga tegdi, parvoz-loyihalash sinovlari yakunlandi. May oyida Sirkonning davlat sinovlari yana bir nechta uchirishlar bilan boshlanadi, shu jumladan Severodvinsk atom suvosti kemasidan 2tasi (yilning ikkinchi yarmida). 2020-yilgi sinov dasturi tugallandi - "Admiral Gorshkov" fregati ikki marotaba “Sirkon” dengiz nishonlariga va bir marta quruqlikdagi nishonlarga otilgan (buning uchun uzoqroq masofadagi modifikatsiya mavjud).
Sinovlar seriyasi 2016-yildan beri davom etmoqda. Rossiya Mudofaa vazirligi Sirkonni 2022-yil birinchi yarmida xizmatga olishni rejalashtirmoqda. Har qanday suveren mamlakat singari Rossiya ham NATOning harbiy bazalari va o‘z chegaralari yaqinidagi raketa pozitsiyalari tarmog‘ining kengayishiga yetarli darajada javob berishga majbur. Moskva Shimoliy Dengiz yo‘lini "suzish erkinligi"ning kengaytirilgan talqinlaridan va Arktikada Rossiya chegaralari yaqinida AQSh va NATO harbiy kemalarining vayronkor mavjudligidan qat’iy himoya qilishga qat’iy intilishini namoyish etadi. Sirkon - Shimoliy flotning javob choralardan biri. Xalqaro ta’sir o‘tkazish uslubi "o‘zaro faoliyat" orqali Rossiyaning tanlovi emas va G‘arb kollektivi tomonidan belgilanadi.
Maqsad va vositalar
Tutib bo‘lmas va qudratli "Sirkonlar" tajovuzkorchidan o‘ch olish muqarrarligini eslatib turadi va NATO insoniyatning eng yaxshi yoki eng katta qismi emas. O‘nlab turli xil o‘lkalardan iborat harbiy ittifoq dunyo aholisining atigi 10% manfaatlarini ifodalaydi va qo‘shnilarga bir tomonlama tarzda (alyans foydasiga) "xulq-atvor qoidalarini" buyruq berolmaydi.
G‘arbiy "sheriklar" teng huquqli muloqotni manmanlik bilan e’tiborga olishmaydi. Eksterritorial sanksiyalar bilan ish qilishadi. NATO tashqi ishlar vazirlari uchrashuvi yakunlari bo‘yicha o‘tkazilgan matbuot anjumanida Bosh kotib Yens Stoltenberg 24-mart kuni alyans Rossiyadan raketa tahdidi kuchayganini ko‘rmoqda va unga qarshi kurashmoqchi ekanligini aytdi.
To‘g‘ri, hech narsa yo‘q bo‘lsa-da, Pentagon faqat 2028-yilgacha gipertovushli raketalarni olishga umid qilmoqda. Ehtimol, Brussel va Vashington balandparvoz bayonotlar va g‘ayritabiiy ayblovlar metafizik ravishda Sirkonning parvozini va ittifoqdan mustaqil ravishda Rossiya Federatsiyasining normal, tinch rivojlanishini to‘xtatadi, deb umid qiladi.
Boltiqbo‘yi va Qora dengiz mintaqalarida NATOning harbiy faolligi o‘sishi bilan bog‘liq holda, kelgusi yillarda Rossiya Federatsiyasining mudofaa qobiliyati tabiiy ravishda oshadi. Biroq, Moskva alyansga nisbatan harbiy tahdidlarga vazminlik bilan javob bermoqda. Rossiyaga o‘nlab davlatda yuzlab bazalar keragi yo‘q.
Raketa kuchi
Rossiya harbiy-dengiz floti harbiy kemalari va suvosti kemalari bortidagi eng yangi gipertovushli raketa tizimlari “Kalibr” yuqori aniqlikdagi qanotli raketalarining imkoniyatlarini to‘ldiradi va dengiz urushi taktikasini, Jahon okeanidagi kuchlarning butun yo‘nalishini tubdan o‘zgartiradi. Gipertovushli raketalar hozirgi raketalarga qarshi mudofaa tizimlari aniqlay olmaydi, shuning uchun ular qurolli to‘qnashuvlar jarayoniga sezilarli ta’sir ko‘rsatadilar.
"Sirkon" havo hujumidan mudofaa zonasini bir necha soniya ichida uchib o‘tishga qodir, zarba qaytarib bo‘lmaydigan darajada.
Ochiq manbalardan ma’lumki, seriyali "Sirkonlar" tovush tezligidan 9-marta tezroq uchib boradi (soatiga 10789 km dan ortiq), 1000 km dan ortiq masofadagi nishonlarga zarba beradi. Raketaning uzunligi qariyb 6 metr, jangovar qismi esa 300 kilogrammni tashkil etadi.
3C-14 universal kema otish tizimi uchirish uchun ishlatiladi, u “Granit” va “Oniks” kemalarga qarshi raketalari bilan ham qo‘llaniladi. Rossiya Federatsiyasi Mudofaa vazirligining ma’lumotlariga ko‘ra, “Admiral Naximov” kreyseri, “Admiral Gorshkov” sinfidagi fregatlar, 20385 loyihasining kemalari, 22350, 23560 loyihalarining yer usti kemalari va 885, 885M, 949AM loyihalari atom suv osti kemalari “Sirkon”lar bilan qurollanadi.
Gipertovushli raketalar mavjud va kelajakdagi raketalarga qarshi mudofaa tizimlari uchun qiyin, shuning uchun ular qurolli to‘qnashuvlar jarayoniga sezilarli ta’sir qiladi.
Masalan, Britaniya qirollik flotining zamonaviy havo mudofaasi tizimlari soatiga 3700 km tezlikda uchayotgan havo nishonlarini urib tushirishga qodir. "Sirkon" bir zarbada olti milliard funt sterling qiymatiga ega bo‘lgan 2ta yangi ingliz aviatashuvchi kemalarini yo‘q qilishi mumkin. Darhaqiqat, gipertovushli raketaning kinetik energiyasi Arleigh Burke sinfidagi amerikalik esminesning ikkiga bo‘lib tashlashi mumkin. AQShda “Sirkon” yadroviy tahdidlardan himoya qilish uchun "assimetrik qurol" ishlab chiqarishda "kvant siljish" deb nomlandi.
Faqatgina "Sirkon" mavjudligidan kelib chiqib, NATO harbiy-dengiz kuchlarini taktikasini tubdan tuzatishga va havo hujumidan mudofaa texnologiyalari sohasida Rossiyaga "yetib olishga" majbur qilmoqda.
Kompleks Rossiya harbiy kemalari va hududiy suvlaridan xavfsiz masofani ko‘payishini ta’minladi va manevr qilish uchun operatsion maydonni qisqartirdi.
"Maxsus davrda" potensial raqibning aviatsiya tashuvchisi (AUG) zarba guruhlari "Sirkon" eta olmaydigan joyda, ya’ni Rossiya dengiz flotining yer usti kemalaridan 1000 km dan ortiq masofada turishlari kerak bo‘ladi.
Rossiya suv osti kemalarining yuqori maxfiyligi AUGni okeanning istalgan hududida (taxminan 2025-yildan) Sirkonlar uchun oson nishonga aylantiradi.
Shunga qaramay, plazmaning qizil bulutida uchayotgan "Sirkon" – chaqiriq emas, balki NATOning Rossiyaga qarshi kursiga javob.