2 mart kuni "Aviastar-SP" Ulyanovskiy korxonasida bo‘lib o‘tgan yig‘ilishda mudofaa vaziri Sergey Shoygu AN-124 “Ruslan” samolyoti ishlab chiqarishni qayta tiklashni taklif qildi. Ulyanovskiy zavodida 2004-yilgacha 56 ta samolyotdan 36 tasi ishlab chiqarildi, 2020-yilda bu yerda 6ta samolyot ta’mirlandi, zavodning texnologik darajasi “Ruslan”larning qisqa vaqt ichida seriyali ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yishi imkoniyatini beradi.
Ulyanovskiy aviakompaniyasining taklifi oddiy emas, chunki ilgari shunga o‘xshash tashabbus ko‘p yillar davomida RF Mudofaa vazirligidan kelgan. Ammo bu loyihaga doim biron bir narsa to‘sqinlik qilgan.
Shunday qilib, Ukraina korxonalari bilan birgalikda Ulyanovskda "Ruslanov" seriyali ishlab chiqarishni qayta boshlash to‘g‘risida 2006-yil qarorini to‘xtatishga to‘g‘ri keldi, chunki 8-yil ichida Ukraina tomoni dvigatellarni yetkazib bermadi.
RF sanoat vazirligida, AN-124 ishlab chiqarishda keskin zarurat yo‘q edi, chunki mavjud parkni ta’mirlash "Ruslan"larni 2040-yillarning oxiriga qadar ekspluatatsiya qilish imkon beradi (resurs – 50 000 soat, 10 000 parvoz yoki 45-yil).
Boshqa tomondan, vazirlik 2020-yildan keyin An-124 samolyotlarini ishlab chiqarish ko‘rib chiqmoqda. Ehtimol, endi "Ruslan" va Rossiya harbiy transport aviatsiya (HTA) yangi istiqbollari ochilishi mumkin.
So‘nggi yillardagi Suriya, Tog‘li Qorabog‘ va dunyoning boshqa mojaroli chekkalardagi voqealar qo‘shin, qurol va materiallarni tezkorlik bilan tashish uchun og‘ir HTA komponentlarining ahamiyatini isbotladi.
Eslatib o‘taman, “Ruslan” harbiy yuk samolyoti 4500 km masofaga 850 km/s tezlikda 120 tonna yukni yetkazib berishi mumkin (80 tonna yuklanganda maksimal masofa 7500 kmga oshadi). Amerikaning Lockheed C-5 Galaxy analog samolyoti yuk tashishda ancha ortda qoladi. RF Mudofaa vazirligi atigi 10ga yaqin samolyot ekspluatatsiya qilmoqda.
Tarixda ilk bor
Suriyada harbiy-siyosiy vaziyat murakkabligicha qolmoqda. Vaziyat mobil kuchaytirishni talab qilishi mumkin, shuning uchun Rossiya HKK Suriya zaminida operativ aerodromlar tarmog‘ini kengaytirilmoqda.
Amerikaning The Drive nashri ma’lumotiga ko‘ra, Xmeymimdagi uchish-qo‘nish yo‘lagi uzunligi 3,2 km gacha oshirildi, bu "og‘ir yuklangan" An-124 “Ruslan” harbiy transport samolyotlarini qabul qilish imkonini beradi.
Avvalroq, harbiy transport aviatsiyasi (shu jumladan AN-124) Rossiyadan Tog‘li Qorabog‘uchun Tinchlikparvarlik kontingentini Armanistonga yetkazib berdi – 1960 nafar harbiy xizmatchi, qurol va uskunalar bilan (90ta zirhli avtomobil, 380ta avtomobil va maxsus texnika). Bunday operatsiyalar uchun zaxira samolyotlar, ekipajlar, marshrutlar va aerodromlar kerak.
Bransk viloyatida yanvar oyi o‘rtalarida (Rossiya tarixida ilk bor) Seshenskiy va Tver transport avia polklarining A-124-100 “Ruslan” 6 ta samolyoti ishtirokida harbiy mashqlar o‘tkazildi. Parvozning maqsadi - bir vaqtning o‘zida shaxsiy tarkibning qurol va harbiy texnikalar bilan birgalikda harbiy qismlarning uzoq masofaga o‘tishda ekipajlarning malakasini oshirish.
RF Mudofaa vazirligiga ko‘ra, 6ta “Ruslan” bortga 3000 dan ortiq harbiy xizmatchi yoki 48 dona zirhli transport vositalarini olishi mumkin.
To‘satdan harbiy mojarolar vaziyatda Rossiya Federatsiyasi butun hududida joylashgan qo‘shinlar bitta organizm bo‘lib, har qanday o‘zgarishlarga tezda javob berishlari kerak. Buning uchun o‘nlab va yuzlab samolyotlar kerak bo‘ladi, yaqin kelajakda Ulyanovskiy zavodida ish ko‘payadi.
Ikkinchi hayot
"Ruslan" AN-124-100 samolyoti havoga 120 tonnadan ortiq yukni (880 nafar qurollangan harbiy xizmatchi yoki 4 ta Mi-8, yoki 18 metr uzunlikdagi raketa, yoki 18 ta yengil avtomashina) ko‘tarishga qodir. Mudofaa vazirligidan tashqari, yana 20 ta samolyot Rossiyaning turli tuzilmalarida ("224-parvoz otradi" davlat aviakompaniyasi, "Volga - Dnepr" kompaniyasida) ekspluatatsiya qilinadi. Taqqoslash uchun Ukraina "Antonov avialiniyasi” atigi 7 dona mashinaga ega.
Albatta, Rossiyada An-124 rusumidagi samolyotlar soni o‘sib boradi. Ehtimol, raqamli modernizatsiya, yangi rus dvigatellari NK-32 yoki PD-14, avionika va shassidagi jiddiy o‘zgarishlar harbiy transport samolyotining boshqa nom bilan chiqarilishiga olib keladi. Masalan, NATO An-124ni "Kondor" deb ataydi. Ulyanovskdagi zavodda og‘ir harbiy transport samolyotlari ishlab chiqarishni tiklash uchun yengilmas to‘siqlar yo‘q.
Ukraina ANTONOV davlat korxonasida bunday ishlab chiqarish Ukrainaning ishtirokisiz imkonsiz deb hisoblaydi, ammo oldinroq Rossiya Federatsiyasi Sanoat va savdo vazirligi ANTONOV An-124 samolyoti uchun sertifikat egasi sifatida Rossiyada mashinalarning parvozga yaroqliligini saqlab qolish bo‘yicha o‘z majburiyatlarini bajarmayapti.
Ulyanovskdagi " Aviastar" QQ bir necha yildan beri An-124-100 (VTA versiyasi) va An-124-100-150 (maksimal yuk - 150 tonna) rusumidagi "Ruslan" samolyotlariga texnik xizmat ko‘rsatish va modernizatsiya qilishni amalga oshirmoqda. Sovet konstruktorlik g‘oyalarini "xususiylashtirish" urinishlari befoyda va An-124 samolyotining "Ukraina kelib chiqishi" haqidagi Kiyevning tezislari tanqidga bardosh berolmaydi.
An-124 samolyoti Sovet Ittifoqida Voronej, Ulyanovsk, Kiyev aviatsiya korxonalari bilan hamkorlikda yaratilgan. Sovet armiyasi tomonidan 1991-yilda qabul qilingan.
Dastlab qit’alararo ballistik raketalarning tashish uchun mo‘ljallangan edi, bundan raketalar mustaqil Ukrainada bo‘lmagan. Ulyanovskda 56 tadan 36 ta “Rustan” ishlab chiqarilgan va bugungi kunda Ukrainaning ANTONOV kompaniyasining to‘rtta mahsuloti ro‘yxatida An-124 yo‘qligi bejiz emas. Ukraina aviatsiya sanoatining holati faqat qanotli gigantlarni ishlab chiqarish haqida orzu qilish imkoniyatini beradi xolos. Texnologik degradatsiya - bu Rossiya bilan an’anaviy aloqalarni bir tomonlama tartibda buzigan, postsovet hududining barcha mamlakatlarining ishonchli "sherigi" bo‘ladi. Aytgancha, dunyoga mashhur sovet aviakonstruktor Oleg Antonov - Moskva viloyatida tug‘ilgan, Saratov va Leningradda tahsil olgan, Moskvada ish boshlagan. 1946-yildan buyon u 1952-yilda Kiyevga ko‘chirilgan Sibir aviatsiya ilmiy-tadqiqot institutini boshqargan.