Tahlilchilar jahon iqtisodiyotining tiklanishini, cheklovlarning bekor qilinishini va qora oltinga bo‘lgan talabning o‘sishini kutmoqdalar. Kirib kelgan yangi yilda kotirovkalar qanchalik baland ko‘tarilishi - RIA Novosti materialida.
O‘rtacha yaxshilanish
2020 yilda jahon neft bozori bir necha pasayish to‘lqinlarini boshdan kechirdi. Ta’sir qiluvchi omillar majmuasi, ularning asosiylari - talabning keskin pasayishi bilan xom ashyoning ortiqcha ishlab chiqarilishi, pandemiya va keng tarqalgan cheklovlar. Faqatgina mart oyida neft narxi ikki baravardan ko‘p arzonlashdi.
Biroq, kuzning oxirida bozor kuchli turtki oldi - G‘arb vaksinalarini muvaffaqiyatli sinovlari haqidagi xabarlar, AQSh prezident saylovlari natijalari. Jo Bayden - yashil texnologiyalar tarafdori va Donald Trampdan farqli o‘laroq, Amerika neftchilarini qo‘llab-quvvatlamoqchi emas.
Koronavirusga qarshi kurash kuchayib, tobora muvaffaqiyatli bo‘lib bormoqda. 2021-yilda neftga bo‘lgan talab yuqoriga qarab ko‘tarilishi tuzatiladi, deb hisoblaydi Reuters.
Biroq, optimizmga qaramay, vaziyat hali ham beqaror. Fitch xalqaro reyting agentligi neftga bo‘lgan talabning tiklanishini faqat aholini emlash jarayoni tezlashishi shartida kutmoqda. Tahlilchilarning fikriga ko‘ra, yaxshilanish "o‘rtacha" bo‘ladi.
OPEK + hayron qoldirdi
Dekabr oyi boshida OPEK + alyansi davlatlari yanvarda qazib olishni kuniga 500 ming barrelga oshirishga qaror qilishdi. Keyingi oylik ko‘rsatkichlar vazirlarning yig‘ilishlari natijalariga ko‘ra belgilanadi. Shu bilan birga, yangi shartnomalarning amal qilish muddati belgilanmadi.
Kotirovkalar zudlik bilan 8 oylik eng yuqori darajaga ko‘tarildi, Brent ishonchli ravishda bir barrel uchun 50 dollarga yaqinlashmoqda. Rubl ham biroz mustahkamlandi.
OPEK + qarori kutilmaganga o‘xshaydi - axir pandemiyaning ikkinchi to‘lqini hali tugamagan va talab sekin tiklanmoqda. Biroq, kelishilgan o‘sish - yanvar oyida kutilganidan atigi to‘rtdan birini tashkil etadi. O‘yinchilar uchun bu signal: alyans bozorning tiklanishiga umid qilmoqda va shu bilan birga istalgan vaqtda ishlab chiqarishni cheklashga tayyor.
"Murosa shundaki, biz bosqichma-bosqich, teng qadamlar bilan qazib olishni kelishuvda ko‘zda tutilgan darajada tiklaymiz. Umid qilamanki, bu chorakda amalga oshadi", - deya izoh berdi Rossiya bosh vazirining o‘rinbosari Aleksandr Novak.
Noaniq vaziyat
Tahlilchilar ta’kidlashmoqda: OPEK + tomonidan tasdiqlangan qazib olishni ravon oshirish varianti, texnologik xususiyatlar va kengaytirilgan infratuzilma tufayli ishlab chiqarishni tezda kengaytira olmaydigan, Rossiya uchun foydali. Biroq, yil boshida neft taklifi haddan tashqari ko‘p bo‘lishi mumkin.
"Aprelda qazib olish sutkasiga ikki million barrelga ko‘payadi, ikkinchi chorakda talabning 96,1 millionga o‘sishi kutilmoqda. 1-yanvardan so‘ng talabga nisbatan taklifning oshib ketishi shundan dalolat beradiki, keyingi besh oyda Brent eng yuqori kotirovkalari dekabr oyida bo‘lgan" , - deydi Yevgeniy Mironyuk, Fridom Financ” tahlilchisi.
Kompaniyada emlash ta’siri va transchegaraviy cheklovlarning bekor qilinishiga qarab - yil davomida 40-60 dollar oralig‘idagi kotirovkalarni taxmin qilmoqda.
Biroq, har qanday yoqimsiz surprizlar vaziyatni o‘zgartirishi mumkin. Axir, neft ishlab chiqaruvchilarning barchasi alyansga kirmaydi - ularga qazib olishni ko‘payishiga hech narsa to‘sqinlik qilmaydi.
Masalan, AQSh so‘nggi oylarda ishlab chiqarishni million barrelga oshirdi. "Shundan kelib chiqib, birinchi chorakda neft narxi 40-42 dollargacha pasayishi mumkin, keyinchalik esa hamma narsa jahon derjavalaring pandemiyadan chiqishi holatiga bog‘liq bo‘ladi", dedi QBF yetakchi tahlilchisi Oleg Bogdanov.
"2021 yilda neft kotirovkalari bir barreli uchun 37-42 dollar oralig‘ida taqdim etildi. Narxlarga bosimni davom etayotgan pandemiya va uning oqibatlari, shuningdek OPEK + ishtirokchilarining o‘z budjetlarini to‘ldirish uchun qazib olishni ko‘paytirishga bo‘lgan istagi ta’sir qiladi", - deb qo‘shimcha qildi RGS Bank G‘aznachiligi direktori Vladimir Volkov.
60ga qadar
Boshqa tomondan, Amerikaning yetakchi banklari neftning o‘sishini 60 dollarga, Goldman Sachs - hatto 65 dollarga ko‘tarilishini taxmin qilishmoqda. Shu bilan birga, qishda iste’mol sutkasiga 3 million barrelga kamayadi, bu esa hozircha koronavirus bilan eng yaxshi kurash olib borayotgan Xitoydan isitish va sotib olishga bo‘lgan talabning qisman o‘rnini qoplaydi.
"Ammo qishdagi muammolar - COVID-19ning ikkinchi to‘lqini kabi neft bozorining normalizatsiya yo‘lidagi kichik to‘siqdir", - deb yozmoqda bank tahlilchilari.
Bank of America (BofA) birinchi yarim oxirida Brent 60 dollarga ko‘tarilishini taxmin qilmoqda. Ekspertlar G‘arbda ommaviy emlash tufayli sayohat cheklovlari bekor qilinishini kutmoqda.
Dunyo bo‘ylab iste’molining yarmidan ko‘pini ta’minlaydigan neftga bo‘lgan talab sutkasiga 1,6 million barrel defitsitni hosil qiladi, deb umid qilmoqda BofA.
Ortiqcha to‘plangan milliard barrelga tijorat omborlari ochiladi. Bank sharhiga ko‘ra, yil davomida neftning o‘rtacha narxi 50 dollarni tashkil etadi. Biroq Bayden prezidentlik vaqtida Eronga qarshi sanksiyalarning bekor qilinishi va Eron barrellarining jahon bozoriga tez qaytarilishi - asosiy xatarlardan biri ekanligini unutmaslik kerak.